Καμπανάκι κινδύνου χτυπά η Αστυνομία για τις υποθέσεις που αφορούν υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στην Κύπρο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2025 διερευνήθηκαν 100 τέτοιες υποθέσεις. Συνολικά, τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν καταγραφεί πέραν των 860 υποθέσεων διακίνησης τέτοιου υλικού, γεγονός που καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη σοβαρότητα του φαινομένου. Οι υποθέσεις αυτές θεωρούνται από τις πιο σοβαρές και οδηγούνται στο Κακουργιοδικείο, ενώ κάθε περίπτωση παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά και στοιχεία, εξηγεί σε δηλώσεις της η λειτουργός της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Μαρία Πενταλιώτου.
Διεθνείς συνέργειες
Όπως αναφέρει η κ. Πενταλιώτου, υποθέσεις προκύπτουν είτε από καταγγελίες πολιτών, είτε από πληροφορίες που διαβιβάζονται μέσω Europol, Interpol και άλλων διεθνών Αρχών, είτε από εντοπισμό ύποπτων χρηστών μέσω ειδικών συστημάτων με άδειες χρήσης που χρησιμοποιούν τα μέλη της Δίωξης. Ο Κλάδος αναλαμβάνει την πλήρη διερεύνηση κάθε υπόθεσης, εντοπίζοντας, συλλέγοντας και εξετάζοντας όλα τα ψηφιακά στοιχεία. Κάθε αρχείο ή αποθηκευμένο υλικό υποβάλλεται σε δικανικές εξετάσεις για να εξακριβωθεί η αυθεντικότητά του και η σοβαρότητα του περιεχομένου. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ενοχής, εκδίδεται δικαστικό ένταλμα κατάσχεσης. Το κατασχεθέν υλικό ασφαλίζεται για περαιτέρω αξιολόγηση και τεκμηρίωση, ενώ οι ύποπτοι συλλαμβάνονται και τελούν υπό κράτηση. Μετά την ολοκλήρωση της διερεύνησης, οι υποθέσεις οδηγούνται στο Κακουργιοδικείο. Κάθε υπόθεση αξιολογείται με βάση τα γεγονότα, τα στοιχεία και τις μαρτυρίες που έχουν συγκεντρωθεί, ώστε να διασφαλιστεί η δίκαιη εκδίκαση. Η συνεργασία με ξένες αρχές (π.χ. Europol) είναι κρίσιμη καθώς τα αδικήματα αυτά είναι διασυνοριακά. Η ανταλλαγή πληροφοριών, τεχνογνωσίας και εμπειρίας αποτελεί καθημερινή πρακτική, ενώ τα μέλη του Κλάδου συμμετέχουν σε διεθνείς επιχειρήσεις, συνέδρια και εκπαιδεύσεις, με στόχο την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση αυτών των εγκλημάτων.
Το μέγεθος του προβλήματος
Τα στατιστικά στοιχεία που κατέχει η Αστυνομία δείχνουν την ένταση και την επέκταση του φαινομένου τα τελευταία χρόνια:
208 υποθέσεις το 2024
203 το 2023
237 το 2022
214 το 2021
Οι αριθμοί αυτοί αποτυπώνουν όχι μόνο την αύξηση των υποθέσεων, αλλά και την ανάγκη συνεχούς επαγρύπνησης και στενής συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων φορέων.
Υλικό και με ΤΝ
Ανησυχία προκαλεί και η νέα μορφή αυτών των εγκλημάτων, όπου το υλικό δημιουργείται μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης. Η κυπριακή νομοθεσία αντιμετωπίζει τέτοιο υλικό ως πραγματικό, ενώ η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα που έχει θεσπίσει ειδικό άρθρο για την αντιμετώπισή του.
Σημαντική εξέλιξη αποτελεί η πρόσφατη απόφαση της ολομέλειας της Βουλής να ποινικοποιήσει την παραγωγή, κατοχή και διάθεση υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών που δημιουργείται με ΤΝ. Η νομοθεσία αυτή επεκτείνει τον ορισμό του «υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού», ώστε να περιλαμβάνει και ψηφιακό υλικό από σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία. Με αυτόν τον τρόπο, η Κύπρος γίνεται η πρώτη χώρα στην ΕΕ που αναγνωρίζει και ποινικοποιεί το υλικό παιδικής κακοποίησης που δημιουργείται με χρήση ΤΝ.
Ποινές και σύγκριση με την ΕΕ
Σύμφωνα με τον νόμο, οι ποινές για αδικήματα που σχετίζονται με την παιδική σεξουαλική κακοποίηση κυμαίνονται από 5 έως 10 χρόνια φυλάκιση, ανάλογα με τη σοβαρότητα του αδικήματος και την ηλικία του θύματος. Αν το θύμα είναι κάτω των 13 ετών, προβλέπεται ισόβια φυλάκιση.
Η Κύπρος, πρωτοπορώντας με τη νομοθεσία για το υλικό παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης που δημιουργείται με ΤΝ, εντάσσεται σε μια ευρύτερη ευρωπαϊκή προσπάθεια. Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ισπανία συζητούν ή έχουν ήδη θεσπίσει μέτρα για την ποινικοποίηση και αυστηρή αντιμετώπιση τέτοιου ψηφιακού υλικού, προσαρμόζοντας τις ποινές και τον ορισμό της κακοποίησης παιδιών ώστε να ανταποκρίνονται στις νέες τεχνολογικές προκλήσεις.
