Πάλι γιορτή σήμερα. Ανηφορίζουμε για Θεσσαλονίκη…Ταίριαξαν μια χαρά τα τριήμερα, τα τετραήμερα ακόμα και τα πενθήμερα…
Άλλοι πολέμησαν, άλλοι σκοτώθηκαν, κι άλλοι ξεκουράζονται επί ημέρες. Μα έτσι είναι η ζωή και πώς να την αλλάξεις/ άλλοι κλαίνε κι άλλοι γελάνε δηλαδή… Παλιό άσμα, αλλά πάντα επίκαιρο, καθημερινό και σίγουρα διαχρονικό.
Προχθές Κυριακή χάζευα στην τηλεόραση κι έπεσα πάνω σε δύο εκπομπές για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Ομολογώ πως έμαθα πράγματα και καταστάσεις που με ταρακούνησαν.
Οκτώβριος του 1912. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι στην κορύφωσή τους…Πέντε στρατοί μαζεύτηκαν στη Μακεδονία και διεκδικούσαν εδάφη από την υπό διάλυση Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Τούρκοι κατέχουν τη Θεσσαλονίκη για περισσότερο από 400 χρόνια…Οι Βούλγαροι τη θέλουν και προελαύνουν. Το ίδιο και οι Σέρβοι, οι Μαυροβούνιοι, οι Έλληνες…
Όποιος πάρει τη Θεσσαλονίκη, είναι σαν να απλώνει τα πλοκάμια του σε ολόκληρη τη Μακεδονία, και φυσικά στο Αιγαίο. Οι Τούρκοι ηττώνται παντού, αλλά τη Θεσσαλονίκη την κρατάνε ακόμα…
Και οι Έλληνες; Άλλα ο πρωθυπουργός Βενιζέλος κι άλλα ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Α, να μην ξεχάσω. Τους Τούρκους τους ενισχύουν οι Γερμανοί. Δεν θα πω «ποιοι άλλοι», για να μην παρεξηγηθούμε μέρα που είναι…
Βρισκόμαστε στις 25-26 Οκτωβρίου του 1912. Η επικοινωνία διάδοχου και Βενιζέλου πολύ δύσκολη. Η συνεννόηση ακόμα δυσκολότερη. Ο Κωνσταντίνος ως αρχιστράτηγος δεν γουστάρει την πολιτική κυβέρνηση του Βενιζέλου. Υπακούει σχεδόν πρόθυμα στις υποδείξεις των Γερμανών να προχωρήσει προς το Μοναστήρι (σημερινά Σκόπια). Ο Βενιζέλος κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα…Οι πληροφοριοδότες του στο βουλγαρικό στρατό τον ενημερώνουν με αγωνία. «Οι Βούλγαροι καλπάζουν προς Θεσσαλονίκη…». Το ένα μετά το άλλο τα τηλεγραφήματα από την Αθήνα στον διάδοχο γίνονται όλο και πιο αγωνιώδη. «Οφείλετε να μπείτε όσο πιο γρήγορα στη Θεσσαλονίκη». Ο άναξ καθυστερεί μέχρι που τον απειλεί ο Βενιζέλος. «Για να υπακούσω πρέπει να με διατάξετε, του απαντά ο διάδοχος Κωνσταντίνος». Ο Βενιζέλος δεν έχει άλλη επιλογή: «Ε λοιπόν, σας διατάζω»! Ο ελληνικός στρατός υπό τον Κωνσταντίνο αλλάζει κατεύθυνση και φτάνει έξω από τη Θεσσαλονίκη». «Μπείτε αμέσως», διατάζει ο Βενιζέλος. «Είναι αργά, αύριο το πρωί», απαντά δύστροπα ο αρχιστράτηγος. Η πληροφορία φτάνει και είναι δραματική. «Θα μπουν οι Βούλγαροι από ώρα σε ώρα».
Ο Τούρκος διοικητής της Μακεδονίας, Ταξίν πασάς, σώζει την κατάσταση: «Την πήραμε από Έλληνες, σε Έλληνες θα την παραδώσω». Το πρωί υπογράφει και ο ελληνικός στρατός μπαίνει στην πόλη μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς…Μπαίνουν μετά και οι Βούλγαροι και ο στρατηγός τους δοκιμάζει να δωροδοκήσει τον Τούρκο διοικητή με λεφτά, ο οποίος όμως τον διαολοστέλνει!
Κάπως έτσι απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη το 1912. Η διχόνοια μεταξύ ανακτόρων και κυβέρνησης, παρά τη νίκη, άφησε τα ίχνη της παντού που φτάνουν στη Σμύρνη δέκα χρόνια μετά-1922. Μετά το έπος του '40, ο εμφύλιος και λίγο αργότερα η Κύπρος…
Και λοιπόν; Και ξανά προς τη λόξα τραβά…
