Κάποτε δίνεται η εντύπωση ότι η αριστερά θα ήθελε απλώς οι συντηρητικοί να εξαφανιστούν. Οι παραδοσιακές αντιπαλότητες μεταξύ ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ καταλήγουν σε τοξικές ιδεολογικές διαμάχες, με πολλούς οπαδούς να πιστεύουν ότι η άλλη πλευρά θα επιβάλει τις πολιτισμικές της αξίες σε έναν απρόθυμο πληθυσμό με μεγάλο ζήλο. Κατά την άποψη μεγάλου μέρους του εκλογικού Σώματος, αυτοί που υποστηρίζουν αντίθετες απόψεις δεν πρέπει απλώς να νικηθούν στην αρένα της δημόσιας συζήτησης αλλά να συντριβούν εντελώς, να απομακρυνθούν από τα κέντρα εξουσίας και να εξευτελιστούν δημοσίως στα όρια του αποδεκτού δημόσιου διαλόγου. Αν δεν έχουμε υπόψη την εξόντωση της ακροδεξιάς που «εκ φύσεως» μηχανεύεται τη διάλυση της δημοκρατίας, αυτή η στάση είναι σοβαρά λανθασμένη. Όχι μόνο είναι ηθικά αμφισβητήσιμη αλλά αυτή η εκδικητική προσέγγιση είναι επίσης ασυμβίβαστη με τις θεμελιώδεις αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Η επιτυχής διακυβέρνηση απαιτεί από τους πολιτικούς ηγέτες να εκπροσωπούν τα συμφέροντα της πλειοψηφίας αλλά απαιτεί επίσης μια αποτελεσματική αντιπολίτευση. Χωρίς ένα αντίπαλο κόμμα να επισημαίνει τις υπερβολές της πλειοψηφίας, τα κυβερνώντα κόμματα μπορούν να ενδώσουν στις χειρότερες παρορμήσεις τους, γίνονται διαδοχικά πιο ακραία στην πολιτική τους, ενώ ριζοσπαστικοποιούν τη μειοψηφική αντιπολίτευση.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, κάθε χώρα έχει ένα συντηρητικό κόμμα. Οι λόγοι για αυτό είναι πολλοί: οι άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν στην περιορισμένη κυβέρνηση, στις ιδιωτικοποιήσεις, στη σημασία των παραδοσιακών αξιών κ.λπ. ή απλά να μην τους αρέσουν οι πολιτικές των αριστερών κομμάτων.
Σύμφωνα με την άποψη του καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Harvard, Daniel Ziblatt, όπως την εκθέτει στο βιβλίο του «Conservative Parties and the birth of Democracy» (Cambridge University Press), η ύπαρξη ενός ισχυρού κεντροδεξιού κόμματος είναι ο καλύτερος δείκτης της επιτυχίας μιας χώρας στην υιοθέτηση και διατήρηση της δημοκρατίας. Υποστηρίζει ότι οι λεγόμενες παραδοσιακές (συντηρητικές) δυνάμεις σε μια κοινωνία -που περιλαμβάνουν τη θρησκευτική και αριστοκρατική ελίτ, καθώς και τις μεσαίες τάξεις- ήταν απαραίτητες για τη δημιουργία ισχυρών θεσμών (όπως τα πολιτικά κόμματα) όταν οι δημοκρατίες άρχισαν να εδραιώνονται και να ανθούν στην Ευρώπη του 19ου και 20ού αιώνα.
Το συμπέρασμα είναι ότι τα συντηρητικά κόμματα εξυπηρετούν δύο βασικές λειτουργίες: να παρέχουν πραγματικό δημοκρατικό ανταγωνισμό, διευκολύνοντας μια ευρέως δημοφιλή εναλλακτική λύση στις προοδευτικές δυνάμεις, αλλά κυρίως να λειτουργούν ως ανασταλτικός παράγοντας για τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα (όπως το ΕΛΑΜ), που επιδιώκουν να σφετεριστούν τη δημοκρατία και την ατομική ελευθερία.
Η διολίσθηση τoυ ΔΗΣΥ προς τον ακροδεξιό εθνικισμό, προφανώς για λόγους ψηφοθηρίας, θα πρέπει να μας απασχολεί όλους διότι, αν πάψει να υπάρχει ένα ισχυρό κεντροδεξιό κόμμα, θα απειλείται όχι μόνο η δημοκρατία αλλά και οι έστω αμυδρές ελπίδες εξευρέσεως λύσης του Κυπριακού. Ταυτόχρονα, υπάρχει ο κίνδυνος ο ΔΗΣΥ να ενώσει τις φωνές του μαζί με εκείνες του ΕΛΑΜ και του Αρχιεπισκόπου για ακόμα μεγαλύτερη αύξηση του εξοπλισμού της ΚΔ. Εκτός του ότι μια τέτοια απόφαση θα συνιστά μια απόλυτη σπατάλη χρημάτων (που θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στο βιοτικό μας επίπεδο), θα είναι στρατιωτικά αναποτελεσματική διότι δεν πρόκειται να αυξήσει ούτε ένα γιώτα την ασφάλειά μας. Απεναντίας, μπορεί δώσει την τέλεια δικαιολογία στην Τουρκία για να καταλάβει όλη την Κύπρο.
Υπάρχουν γεγονότα που μαρτυρούν ότι ο ΔΗΣΥ αναδιπλώνεται εν όψει των βουλευτικών εκλογών του 2026 για να (α) θηρεύσει τις άστεγες ψήφους διαμαρτυρίας που γνωρίζουμε ότι καταλήγουν στο ΕΛΑΜ και (β) σταματήσει τη διαρροή στελεχών προς το ΕΛΑΜ. Το πιο χτυπητό παράδειγμα είναι η προσπάθεια ηρωοποίησης του Γρίβα που κάνει ακόμα και το ΕΛΑΜ να τη ζηλεύει! Προ διετίας η Αννίτα Δημητρίου επέπληξε όλους όσοι την επέκριναν για την απουσία της από το μνημόσυνο του Γρίβα δηλώνοντας ότι «δεν χρειαζόταν πιστοποιητικά πατριωτισμού από κανέναν». Όντως ήταν μια αποστομωτική απάντηση. Όμως, τον Ιανουάριο του 2025, η ηγεσία του ΔΗΣΥ βρέθηκε σύσσωμη στο μνημόσυνο του αρχηγού της ΕΟΚΑ. Η κ. Δημητρίου, μαυροφορημένη και σχεδόν δακρύζουσα, ηγήθηκε της πορείας προς το κρησφύγετο του αρχηγού της εγκληματικής ΕΟΚΑ Β’. Πριν λίγες μέρες, με πρωτοβουλία της ίδιας της προέδρου του ΔΗΣΥ, τέθηκε προς την ελληνική κυβέρνηση το ζήτημα της διασφάλισης και προστασίας του χώρου του αρχηγείου της ΕΟΚΑ. Παρεμπιπτόντως, ενήργησε ως μια περιφεριάρχισσα της Ελλάδας κι όχι ως πρόεδρος της Βουλής μιας υποτιθέμενης ανεξάρτητης χώρας. Εν πάση περιπτώσει, αυτό που έχει σημασία είναι η εξύμνηση ενός ανθρώπου που αποδεδειγμένα είναι ο ηθικός αυτουργός εγκλημάτων που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με αποκορύφωμα τις επιθέσεις εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μήπως ο ΔΗΣΥ έχει απαρνηθεί τις οικουμενικές αξίες όπως η δημοκρατία, η καταδίκη της τρομοκρατίας, η ελευθερία, η ειρήνη, η ισότητα, η δικαιοσύνη, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια -αξίες που ο Γρίβας είχε κουρελιάσει; Πώς γίνεται στον βωμό της άγρας ψήφων να θυσιάζονται όχι μόνο οικουμενικές αλλά και θρησκευτικές αξίες; Τα πλείστα μέλη του ΔΗΣΥ είναι θρησκευόμενα και γνωρίζουν πολύ καλά την 8η εντολή «ου φονεύσεις» που διατρανώνει η Παλαιά Διαθήκη. Σίγουρα θα τρίζουν τα κόκαλα του αγωνιστή της ΕΟΚΑ Στέλιου Μαύρου, συνεργάτη του Γλαύκου Κληρίδη που δολοφονήθηκε από την ΕΟΚΑ Β΄. Όπως δήλωσε ο Κληρίδης στον «Φιλελεύθερο» της 26/01/1974: «Εδολοφονήθη ο αγωνιστής από τους αιμοδιψείς δολοφόνους της οργάνωσης του Γρίβα».
Αν συνεχισθεί αυτή η διολίσθηση, δεν θα υπάρχει καμία ουσιαστική διαφορά μεταξύ ΔΗΣΥ και ΕΛΑΜ. Το τίμημα αυτής της ιδεολογικής συγχώνευσης θα είναι τεράστιο και, όπως το 1974, θα το πληρώσει ο κυπριακός λαός.
*Οικονομολόγος, κοινωνικός επιστήμονας
