O ορυμαγδός, από τη σύγκρουση τι είναι τέχνη τι δεν είναι τέχνη καταλαγιάζει σιγά-σιγά και αύριο μεθαύριο θα επανακάμψει το «πνεύμα των ημερών» Από μικρό παιδί δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί κάποιες μέρες έχουν «πνεύμα» και κάποιες άλλες δεν έχουν. Πάντοτε το «πνεύμα των ημερών» μας περικυκλώνει όταν οι ημερομηνίες βοηθούν την αγορά να ανάψει τα λαμπάκια της και να επιδοθεί στη διαφήμιση και στην είσπραξη όσων το δυνατό περισσότερων χρημάτων.
Πνεύμα των ημερών χωρίς αγορές δεν είναι πνεύμα. Χθες βρέθηκα σε ένα μεγαλοκατάστημα για να παραλάβω ένα αντικείμενο που παραγγέλθηκε από το διαδίκτυο και ο φίλος με παρακάλεσε να πάω να το πάρω για να τον διευκολύνω.
Μέσα στο… πνεύμα των ημερών είπα να κάνω την καλή πράξη και να αποφορτίσω τον φίλο να μπει στον κυκεώνα του κυκλοφοριακού. Οι πελάτες στο μεγαλοκατάστημα σε ουρές να αναμένουν στωικά τη σειρά τους για το ταμείο. Η στωικότητα ήταν ευδιάκριτη σε όλους τους χώρους. Ακόμα και το υπαλληλικό προσωπικό λες και μπολιάστηκε από τη στωική φιλοσοφία, κι όλα κυλούσαν σε πρωτόγνωρους ρυθμούς ηρεμίας.
Έβλεπα τους πελάτες και ομολογώ πως η συμπεριφορά τους με οδήγησε στον αναστοχασμό της φιλοσοφίας των Στωικών. Κάθε αντιπαλότητα από τη μισαλλόδοξη αρένα των ΜΚΔ για τα περί τέχνης και ελευθερίας έκφρασης των προηγούμενων ωρών είχε εξαφανιστεί…
Η τέχνη του βίου! Τέσσερις λέξεις που από πολλούς καιρούς πριν, έχει εξοριστεί. Ασχολούμαστε αν ένα κολάζ είναι τέχνη ή όχι. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με χωνί σκύλου στον λαιμό… Τέχνη ή όχι; Δεν απαντώ, γιατί υπάρχει μια ανώτερη τέχνη. Η τέχνη του βίου. Οι Στωικοί, συνεχιστές μιας μακραίωνης φιλοσοφικής παράδοσης που αντιλαμβανόταν τη φιλοσοφία ως επιμέλεια εαυτού, συστηματικά υποστήριξαν ότι η φιλοσοφία αποσκοπεί στη διδασκαλία μιας τέχνης του βίου και θεώρησαν τη φιλοσοφία ως άσκηση μιας τέχνης χρήσιμης για τη ζωή. Στόχος της επιμέλειας θεωρήθηκε η κατάκτηση της ευδαιμονίας που συνδέθηκε με το ηθικό πρόταγμα «ομολογουμένως τη φύσει ζην»
O βίος ο εναρμονισμένος με τη φύση είναι ο ενάρετος βίος. Οι αρετές αποτελούν επιστήμη, όχι όμως μόνο θεωρητική αλλά και πρακτική. Γι' αυτό και οι Στωικοί δεν διαχώρισαν τον φιλοσοφικό λόγο από την ηθική διδασκαλία. Το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη θεώρησαν ότι γίνεται μέσα από την άσκηση.
Η άσκηση αποσκοπεί: α) στο να μάθουμε τι είναι καλό και να το συγκρατήσουμε στη μνήμη, β) στο να το διακρίνουμε από το κακό και γ) στο να το πράττουμε με καλή διάθεση. Οι πνευματικές ασκήσεις αποτελούσαν το κύριο αντικείμενο της άσκησης στη στωική φιλοσοφία, ενώ οι σωματικές ελάχιστο ρόλο έπαιζαν στη διαπαιδαγώγησή τους.
Όμως αρκετά… Αύριο θα ρωτήσω το τσατ-τζι-μπι-ττι να μου περιγράψει τι είναι «η τέχνη του βίου» και θα επανέλθω…
