Υπάρχει ένας ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο η ποπ κουλτούρα «καταπίνει» τους ανθρώπους της: τους κάνει εικόνες, ατάκες, επαναλήψεις σε streaming, και ύστερα απαιτεί από αυτούς να ζουν για πάντα μέσα στο ίδιο, αστραφτερό κάδρο. Στην περίπτωση του Μάθιου Πέρι, το κάδρο λεγόταν Chandler Bing και ήταν τόσο φωτεινό, τόσο αγαπητό και τόσο παγκόσμιο, ώστε για χρόνια σκέπαζε ό,τι γινόταν στο παρασκήνιο.
Όμως, όπως έγραψε ο ίδιος στα απομνημονεύματά του, αρκεί να δει κανείς την τρίτη σεζόν των «Friends» με προσοχή για να διακρίνει κάτι που τότε περνούσε απαρατήρητο: πόσο αδύνατος είχε γίνει, πόσο «κρέμονταν» τα ρούχα, πόσο εύθραυστα έμοιαζαν τα χέρια του.
Σήμερα, με τη γνώση ότι η εξάρτηση θα τον κυνηγούσε επί δεκαετίες και ότι θα πέθαινε το 2023 σε ηλικία 54 ετών, η εικόνα αποκτά ένα βάρος σχεδόν αφόρητο. Κι όμως, εκείνη την περίοδο, σύμφωνα με την αφήγησή του, ο Πέρι κατάφερνε να δουλεύει χωρίς να είναι «high» στο γύρισμα· έπαιρνε όμως δεκάδες Vicodin την ημέρα για να μπορεί να λειτουργεί και, κυρίως, για να αποφεύγει την κατάρρευση της στέρησης. Ο στόχος ήταν να φτάσει στο τέλος της σεζόν, να κλείσει ο κύκλος των επεισοδίων και τότε να ζητήσει βοήθεια.
Μάθιου Πέρι: Η πρώτη αποτοξίνωση στα 26 του χρόνια
Η πρώτη είσοδος σε κέντρο αποκατάστασης ήρθε στα 26 του χρόνια, τη στιγμή που ήταν ήδη ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους ανθρώπους στον πλανήτη. Από εκεί και μετά, η ιστορία δεν ακολούθησε την απλή καμπύλη «πέφτω-σηκώνομαι» που αρέσει στα μίντια· μιλάμε, όπως καταγράφεται, για περισσότερες από 65 προσπάθειες αποτοξίνωσης σε βάθος δεκαετιών, σε μια διαδρομή όπου η επιμονή συνυπήρχε με τις υποτροπές και η δημόσια εικόνα με μια πολύ ιδιωτική μάχη.
Η μαρτυρία δύο ανθρώπων που τον γνώρισαν για 30 χρόνια
Το 2025, νέες δικαστικές εξελίξεις γύρω από την ιατρική χορήγηση ουσιών πριν από τον θάνατό του επανέφεραν τον Πέρι στα πρωτοσέλιδα, με τον κίνδυνο να παγιωθεί ξανά η ίδια, βολική αφήγηση: «σταρ - σκάνδαλο - κατάρρευση».
Εκεί παρεμβαίνει η μαρτυρία δύο ανθρώπων που τον γνώρισαν και τον συνόδευσαν επαγγελματικά για πάνω από 30 χρόνια: του μάνατζέρ του Doug Chapin και της δημοσιοσχετίστριάς του, Lisa Kasteler-Calio.
Ο τόνος τους, μιλώντας αμφότεροι στην εφημερίδα Guardian, δεν είναι εξωραϊστικός, ούτε απολογητικός. Προσπαθούν, αντίθετα, να μιλήσουν για έναν άνθρωπο «πίσω από τους τίτλους», για το πώς η εξάρτηση υπήρξε τεράστιο κομμάτι της ζωής του χωρίς να είναι ολόκληρη η ζωή του, και κυρίως για το γιατί η δική του επιθυμία να βοηθήσει άλλους συνεχίζει να οργανώνει τις πράξεις τους μετά τον θάνατό του, μέσα από το Matthew Perry Foundation.
Η Kasteler-Calio θυμάται ότι τον Οκτώβριο του 2023 είχε ήδη αποφασίσει να αποχωρήσει από το πρακτορείο που είχε συνιδρύσει και ήθελε να του το πει από κοντά. Του έστειλε μήνυμα για να κανονίσουν πότε θα βρεθούν -ο Πέρι, λέει, «έστελνε πολλά μηνύματα»- και εκείνος την πήρε αμέσως τηλέφωνο. Ήταν τρεις ημέρες πριν πεθάνει. Η «τραγωδία πάνω στην τραγωδία», όπως το περιγράφει, είναι ότι ο Πέρι ένιωθε έτοιμος να κάνει τη δουλειά που έλεγε χρόνια ότι θέλει να κάνει: να μετατρέψει την εμπειρία του σε οργανωμένη υποστήριξη για άλλους.
Ο Chapin το θέτει πιο ωμά: η ζωή του κόπηκε «στη μέση μιας πρότασης» και το μόνο που έμενε ήταν να την ολοκληρώσουν. Και οι δύο επαναλαμβάνουν κάτι που ακούγεται απλό, αλλά στην πράξη είναι δύσκολο: η αποστολή δεν χρειάστηκε να εφευρεθεί εκ των υστέρων, ήταν ήδη διατυπωμένη από τον ίδιο. Ο Πέρι, λένε, δεν ήθελε να τον θυμούνται πρωτίστως για τους «Friends», αλλά ως κάποιον που βοήθησε ανθρώπους.
Η αφήγηση για τον «άνθρωπο πίσω από τον Chandler» περιλαμβάνει και ένα στοιχείο που συχνά λείπει από τις ιστορίες εξάρτησης των διασήμων: τη λειτουργικότητα μέσα στην κρίση και την ενοχή απέναντι στους άλλους.
Η Kasteler-Calio τονίζει ότι ένιωθε βαθιά ευθύνη απέναντι στους υπόλοιπους πέντε της σειράς· εμφανιζόταν, δούλευε, δεν ήταν ο τύπος που «γυρνούσε στα κλαμπ» και άφηνε την παραγωγή να καίγεται.
Το ποτό και τα χάπια, περιγράφουν, συνέβαιναν κυρίως στο σπίτι, σε ένα πλαίσιο απομόνωσης που είναι χαρακτηριστικό της νόσου και, ακριβώς γι’ αυτό, δυσκολότερο να γίνει ορατό στους γύρω. Ο Chapin λέει ότι, στις αρχές, ούτε εκείνος ούτε η Kasteler-Calio κατάλαβαν πλήρως τι συνέβαινε: η ένταση δουλειάς -γυρίσματα και ταινίες στα διαλείμματα- μπορούσε να «σκεπάζει» σημάδια, ενώ η εξάρτηση στην αρχή δεν είχε πάρει την έκταση που θα έπαιρνε αργότερα.
Το σημείο καμπής
Το σημείο καμπής, όπως θυμούνται, ήταν γύρω στην έβδομη σεζόν, όταν οι συμπρωταγωνιστές του τον πήραν παράμερα και του είπαν ότι ξέρουν πως έχει πρόβλημα. Για τους ίδιους, όμως, το κρίσιμο στοιχείο ήταν ότι ο Πέρι δεν αρνήθηκε τη συζήτηση: όταν τα πράγματα χειροτέρευαν, ήταν εκείνος που έλεγε «πρέπει να σταματήσω και να ζητήσω βοήθεια».
Η επιμονή τους να υπογραμμίσουν αυτό το σημείο δεν είναι λεπτομέρεια δημοσίων σχέσεων. Είναι παρέμβαση στην πιο επικίνδυνη παρεξήγηση γύρω από την εξάρτηση: την ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι είτε «θύμα» χωρίς agency είτε «ένοχος» χωρίς ελπίδα.
Ο Chapin επιμένει ότι ο Πέρι πάλευε διαρκώς για ανάρρωση, ακόμη κι όταν αποτύγχανε, και ότι αυτή η προσπάθεια είναι μέρος της αλήθειας του.
Ταυτόχρονα, αναγνωρίζουν ότι υπήρχαν στιγμές όπου η ασθένεια «συγκρούστηκε με τη δουλειά» -καθυστερήσεις, αναβολές, αναξιοπιστία-, αλλά δεν θέλουν να ανακυκλώσουν επεισόδια που, όπως λένε, καλύτερα να μένουν στη δική του εξιστόρηση. Εκεί που επιμένουν είναι στον χαρακτήρα: δεν ήταν «δύσκολος», δεν ήταν εκρηκτικός ή ιδιότροπος· αντιθέτως, όταν επέστρεφε σε σετ μετά από απουσία ζητούσε συγγνώμη από τον καθένα ξεχωριστά.
Για τους ανθρώπους που ζουν από την οργάνωση της δημόσιας εικόνας, αυτό μεταφράζεται σε κάτι σπάνιο στο Χόλιγουντ: συνέπεια στις ανθρώπινες σχέσεις και «τρελή» αφοσίωση, όπως την αποκαλεί ο Chapin, μια αφοσίωση που εξηγεί γιατί η ίδια ομάδα παρέμεινε δίπλα του επί τρεις δεκαετίες. Η πίεση της φήμης, παραδέχεται, ενισχύει το βάρος, αλλά δεν γεννά από μόνη της τους «δαίμονες»: ο Πέρι είχε πιει πρώτη φορά στα 14. Και, ίσως το πιο σκληρό μάθημα της διασημότητας είναι ότι δεν λειτουργεί ως θεραπεία.
Το βιβλίο λειτούργησε σαν μαζική «άρση της ντροπής»
Αν κάτι άλλαξε ουσιαστικά την αυτοαντίληψή του, λένε, ήταν δύο εμπειρίες: ένας θεραπευτής που του ξεκαθάρισε ότι η εξάρτηση είναι νόσος και όχι ηθική αποτυχία, και η έκδοση των απομνημονευμάτων του το 2022, ένα κείμενο ωμό, αυτοσαρκαστικό και χωρίς ωραιοποιήσεις.
Το βιβλίο λειτούργησε σαν μαζική «άρση της ντροπής»: παρουσίασε «όλα» -καλά, άσχημα και άβολα- και, σε αντίθεση με τον φόβο του, επέστρεψε σε αυτόν ένα κύμα αγάπης που, όπως λένε, ήταν μεταμορφωτικό.
Για την Kasteler-Calio, το κρίσιμο ήταν ότι ο αντίκτυπος αφορούσε τον ίδιο τον Μάθιου, όχι τον Chandler: οι άνθρωποι που έρχονταν να τον ακούσουν, να του γράψουν, να του πουν τις δικές τους ιστορίες, έδειχναν ότι η εμπειρία του είχε γίνει εργαλείο για άλλους.
Κι όμως, εκείνη την περίοδο, σύμφωνα με την αφήγησή του, ο Πέρι κατάφερνε να δουλεύει χωρίς να είναι «high» στο γύρισμα· έπαιρνε όμως δεκάδες Vicodin την ημέρα για να μπορεί να λειτουργεί / GETTY
Από εκεί προκύπτει και η λογική του ιδρύματος: όχι απλώς φιλανθρωπία, αλλά μείωση του στίγματος, εκπαίδευση και πίεση για συστημικές αλλαγές.
Η Kasteler-Calio επισημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την εξάρτηση ως «ηθικό ελάττωμα» και όχι ως ασθένεια, ενώ ακόμη και στον ιατρικό χώρο, λέει, η εκπαίδευση για τη διάγνωση και τη σωστή διαχείριση δεν είναι δεδομένη.
Η πρωτοβουλία, όπως την περιγράφουν, κινείται σε πολλά επίπεδα: συνεργασίες με ειδικούς στην ιατρική της εξάρτησης, υποτροφίες και fellowships για την εκπαίδευση γιατρών, συνέδρια που φέρνουν στο ίδιο τραπέζι επιστήμονες και κοινότητες με βιωμένη εμπειρία, αλλά και άμεση ενίσχυση μικρών οργανώσεων που έχουν ανάγκη ρευστότητας, χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια.
Υπάρχουν επίσης δράσεις επανένταξης στην εργασία και προγράμματα που στοχεύουν σε «γεφυρώσεις» θεραπείας για ανθρώπους που βγαίνουν από τη φυλακή, ακριβώς επειδή, όπως λέει ο Chapin, η ανάρρωση δεν είναι μονοδιάστατη: είναι ιατρική, ψυχολογική και κοινοτική υπόθεση, και αποτυγχάνει όταν αφήνει «τρύπες» μετά το πρώτο διάστημα νηφαλιότητας.
Αν κάτι μένει από τη μαρτυρία τους, είναι η επιλογή να μην αφηγηθούν τον Πέρι ως έναν μύθο που έσβησε, αλλά ως μια αποστολή που συνεχίζεται.
Ο Chapin λέει ότι «οι έξι μήνες του κλάματος» πέρασαν και ότι τώρα η δουλειά πάνω στο έργο του είναι ένας τρόπος να τον έχουν «ακόμη εδώ».
Η Kasteler-Calio το διατυπώνει με την καθαρότητα ανθρώπου που ξέρει τι οφείλει να κάνει: θα ήθελαν να το κάνουν μαζί του, τον νοσταλγεί «τρελά», αλλά το καλύτερο που μπορούν να προσφέρουν είναι να κρατήσουν ζωντανή την υπόσχεση που εκείνος επαναλάμβανε: να βοηθήσει όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται.
Πηγή: iefimerida.gr
