Βία, παραβατικότητα, κλιματιστικά, σχολικές υποδομές, ειδική εκπαίδευση και... «κατεστημένα στην παιδεία που δεν επιτρέπουν τις αλλαγές και τον εκσυγχρονισμό των αναλυτικών προγραμμάτων», είχε χθες το «μενού» της συζήτησης στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής για τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας για το 2026. Η υπουργός Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου, ανάμεσα στα πολλά για τα οποία ερωτήθηκε, ανέφερε ότι στόχος του υπουργείου είναι ένα πιο ανθρωποκεντρικό, και όχι τόσο γνωσιοκεντρικό σχολείο, που θα επενδύει στις δεξιότητες των μαθητών. Όπως είπε όμως, κάτι τέτοιο προϋποθέτει ριζικές αλλαγές στα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα, «που δεν είναι εύκολο να γίνουν, καθώς υπάρχουν κατεστημένα». «Τα αναλυτικά είναι η καρδιά της εκπαίδευσης. Στην πενταετία θα πρέπει να έχουμε μείωση ύλης. Το πιο σημαντικό είναι η στροφή στις δεξιότητες και ικανότητες. Έχουμε έναν βράχο και σκάβουμε με το κουταλάκι. Υπάρχουν κατεστημένα χρόνων. Πάμε να μειώσουμε ώρες μαθηματικών, αντιδρούν κάποιοι· να μειώσουμε την ύλη των ελληνικών, αντιδρούν άλλοι. Πρέπει να ανοίξουμε το ωρολόγιο για να έχουμε τομές», είπε χαρακτηριστικά.
«Ή πίσω στο ’70 ή μπροστά»
Ξεκάθαρο μήνυμα έστειλε η υπουργός για το σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, μετά και την απόρριψή του από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Η πρόκληση, είπε, είναι συγκεκριμένη: «Ή πίσω στο σύστημα του 1970 ή μεταρρύθμιση». «Εδώ και έναν χρόνο το συζητάμε, εδώ και πενήντα χρόνια το αναμέναμε. Από ένα σημείο και μετά πρέπει να το δούμε με ειλικρίνεια και ευθύτητα. Αν κάνουμε άλλες υποχωρήσεις θα κινδυνεύει η επιστημονικότητα και εφαρμοσιμότητα της αξιολόγησης», είπε, προσθέτοντας ότι «κανένα σύστημα δεν είναι τέλειο, όμως πρέπει να κάνουμε την αρχή». Η υπουργός διευκρίνισε ότι η εφαρμογή της αξιολόγησης θα αρχίσει το 2027, με σταδιακή ενεργοποίηση των νέων θέσεων και χρηματοοικονομική μελέτη για το κόστος στην πενταετία. «Θεωρώ ότι είναι θέμα ποιότητας του εκπαιδευτικού μας συστήματος δεν αφορά μόνο αξιολόγηση ατόμων», τόνισε.
Χρονιά μεταρρυθμίσεων
Το 2026 θα είναι χρονιά μεταρρυθμίσεων, είπε η υπουργός, με κορυφαία την προώθηση νομοσχεδίου για την ειδική εκπαίδευση, που βρίσκεται σε διαβούλευση. «Ξέρουμε ότι υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις, θέλουμε κάτι όσο το δυνατόν πιο συναινετικό. Ελπίζουμε ότι πριν το τέλος του χρόνου θα βγει στη δημόσια διαβούλευση», σημείωσε. Αναφορά έκανε και στην επικείμενη αναθεώρηση του καταλόγου διοριστέων, λέγοντας ότι οι συζητήσεις με τις οργανώσεις ξεκίνησαν και στόχος είναι η κατάθεση πρότασης στη Βουλή πριν τη διάλυσή της το 2026. Η κ. Μιχαηλίδου απαρίθμησε πολιτικές του 2025, όπως η αύξηση κατά 60 των Προαιρετικών Ολοήμερων Σχολείων, η κατάθεση του νομοσχεδίου αξιολόγησης, η επέκταση φοίτησης στα ειδικά σχολεία μέχρι τα 22, η αύξηση των σχολικών βοηθών και η επιμόρφωσή τους.
Κλιματιστικά και σχολική βία
Αρκετές ερωτήσεις των βουλευτών αφορούσαν τη βία και την παραβατικότητα στα σχολεία, αλλά και τις υποδομές. «Όπου πάμε μας ζητούν είτε ανακαίνιση, είτε επέκταση, είτε καινούργιο σχολείο. Βλέπουμε τις ανάγκες που υπάρχουν και με πρόγραμμα προχωράμε», ανέφερε. Σε ό,τι αφορά το κομμάτι της βίας στα σχολεια, «η νομοθεσία, η οποία ψηφίστηκε πρόσφατα, μας ανάγκασε όλους να κάνουμε δράσεις μέσα στα σχολεία, να έχουμε επιτροπές. Το πρόσφατο παράδειγμα στην Πάφο με κατοχή κάνναβης εντοπίστηκε χάρη στην παρέμβαση του σχολείου. Ειδοποιήθηκε η Αστυνομία, δούλεψε ο μηχανισμός». Για τη σχέση σχολείου και οικογένειας, σημείωσε πως υπάρχει συνεργασία με τους οργανωμένους γονείς και γίνονται σεμινάρια. «Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι αστυνομικοί ή ψυχολόγοι. Ενδυναμώσαμε τον ρόλο του συμβούλου και του υπεύθυνου καθηγητή. Εκπονείται μελέτη για ενίσχυση της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας. Δεν μπορούμε να μείνουμε μόνο στην πρόληψη», είπε. Σχετικά με τις κάμερες στα σχολεία, τόνισε ότι «λειτουργούν αποτρεπτικά, αλλά δεν θέλουμε να γίνουν τα σχολεία φυλακές». Οι κάμερες λειτουργούν μόνο μετά τη λήξη των μαθημάτων, σύμφωνα με την επίτροπο Προστασίας Δεδομένων, ενώ έχουν τοποθετηθεί φύλακες σε όλα τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης.
Για την εγκατάσταση κλιματιστικών, η κ. Μιχαηλίδου ανέφερε πως «βρήκαμε τους πόρους. Υπήρξαν δυσκολίες, έλλειψη εργατικών χεριών, αλλά προχωρούμε. Θέλουμε μέχρι το τέλος του 2026 να έχουν εξοπλιστεί όλα τα σχολεία που χρειάζονται. Είναι μεγάλο στοίχημα. Η πρώτη επαρχία που θα ολοκληρωθεί πλήρως θα είναι η Αμμόχωστος.»
Επένδυση στο μέλλον
Σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας για το 2026, αυτός ανέρχεται σε €1,611 δισ., αυξημένος κατά 4% ή €62 εκατ. σε σχέση με το 2025. Η αύξηση αντανακλά, σύμφωνα με την υπουργό, «την έμφαση στη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, την ενίσχυση των υποδομών και την ψηφιακή μετάβαση των σχολείων». Το 80% του προϋπολογισμού αφορά τακτικές δαπάνες – κυρίως μισθούς και λειτουργικά έξοδα – που φτάνουν τα €1,285 δισ. Από αυτά, το 84% (περίπου €1,08 δισ.) κατευθύνεται αποκλειστικά στη μισθοδοσία του προσωπικού. Οι αναπτυξιακές δαπάνες αποτελούν το 20% του συνόλου (€326,6 εκατ.) και καταγράφουν αύξηση 11% σε σχέση με πέρυσι, αποτυπώνοντας την πρόθεση για επιτάχυνση έργων αναβάθμισης και επέκτασης του σχολικού δικτύου. Σημαντικά κονδύλια προβλέπονται επίσης για διοικητικές δομές και υποδομές – €160,7 εκατ. – που καλύπτουν ανέγερση νέων σχολικών μονάδων, ενεργειακές και αντισεισμικές αναβαθμίσεις, καθώς και το έργο e-ΔΕΑ για την ηλεκτρονική διοίκηση της εκπαίδευσης. Η ανώτερη και διά βίου εκπαίδευση λαμβάνει €268,3 εκατ., ο αθλητισμός €46,3 εκατ. και η νεολαία €4,8 εκατ.
