Κάτω από το μικροσκόπιο λειτουργών της Αρχής Κατά της Διαφθοράς βρίσκονται, από την περασμένη Τρίτη, οι αναφορές-έντυπα επικοινωνίας που κατέθεσαν ενώπιον της Αρχής περίπου 200 φυσικά και νομικά πρόσωπα, τα οποία ενεργούν ως λομπίστες, εκπροσωπώντας και προωθώντας καθ’ όλα νόμιμα διάφορα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα. Στα έντυπα επικοινωνίας καταγράφονται τα συμφέροντα που εξυπηρετούν, οι κρατικοί ή αιρετοί αξιωματούχοι που συνάντησαν στο πλαίσιο της προώθησης αυτών των συμφερόντων, καθώς και το τι διαμείφθηκε στις μεταξύ τους συναντήσεις. Υποχρέωση να καταθέτουν τέτοιες αναφορές-έντυπα επικοινωνίας ενώπιον της Αρχής υπέχουν και οι αξιωματούχοι, όπως και οι υψηλόβαθμοι δημόσιοι λειτουργοί που συναντώνται με τους λομπίστες. Οι λειτουργοί της Αρχής Κατά της Διαφθοράς αντιπαραβάλλουν τα έντυπα επικοινωνίας, που κατέθεσαν ενώπιόν τους οι λομπίστες, με εκείνα των αξιωματούχων και των δημόσιων λειτουργών.
Διαφθορά και διαπλοκή
Ο νόμος για τον έλεγχο του λόμπι στοχεύει στην πάταξη της διαφθοράς και της διαπλοκής στην πολιτική ζωή του τόπου και στο Δημόσιο. Είναι ιδιαίτερα αυστηρός, καθώς απαγορεύει ρητά στους αιρετούς και κρατικούς αξιωματούχους, όπως και στους υπαλλήλους του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, να συναντούν λομπίστες που δεν είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο της Αρχής Κατά της Διαφθοράς. Με τον τρόπο αυτόν, η Αρχή γνωρίζει ποιοι αξιωματούχοι και ανώτεροι δημόσιοι λειτουργοί συνάντησαν λομπίστες, ποια συμφέροντα εξυπηρετούν οι λομπίστες και ποιες αποφάσεις, τελικά, λήφθηκαν μετά από αυτές τις συναντήσεις, είτε αφορούν δημόσια έργα, κατακύρωση συμβάσεων, είτε ετοιμασία νομοσχεδίων κ.ο.κ.
Με την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας, την 01/03/2024, οι κάθε λογής λομπίστες, δημόσιοι υπάλληλοι και αξιωματούχοι είναι πλέον υπόλογοι στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς, ενώ οι μεταξύ τους συναντήσεις καθίστανται γνωστές και ελέγχονται θεσμικά. Οι λομπίστες που δεν είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο της Αρχής θεωρούνται παράνομοι και διώκονται ποινικά, όπως επίσης και οι αξιωματούχοι ή δημόσιοι λειτουργοί που τους συναντούν.
Δέον να σημειωθεί ότι το μητρώο εγγραφής των λομπιστών είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα της Αρχής Κατά της Διαφθοράς (www.iaac.org.cy), όπου ο καθένας μπορεί να ενημερωθεί για το ποιοι είναι οι νόμιμοι λομπίστες και ποια συμφέροντα εξυπηρετούν.
Ενημέρωση κάθε έξι μήνες
Οι λομπίστες είναι υποχρεωμένοι να καταθέτουν ενώπιον της Αρχής Κατά της Διαφθοράς αναφορά-έντυπο επικοινωνίας δύο φορές τον χρόνο, και συγκεκριμένα κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του μηνός Μαρτίου και κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του μηνός Σεπτεμβρίου, για τις συναντήσεις που είχαν με αξιωματούχους και δημόσιους λειτουργούς, καθώς και για το περιεχόμενό τους. Συνεπώς, η προθεσμία υποβολής της σχετικής αναφοράς εξέπνευσε την περασμένη Τρίτη και, όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, όλες οι αναφορές υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα.
Ξεπέρασαν τους 200 οι λομπίστες
Μέχρι σήμερα έχουν εγγραφεί στο μητρώο της Αρχής Κατά της Διαφθοράς συνολικά 219 φυσικά και νομικά πρόσωπα ως λομπίστες. Η πρώτη εγγραφή πραγματοποιήθηκε στις 02/02/2024 και η πιο πρόσφατη στις 17/09/2024. Στο μητρώο των λομπιστών περιλαμβάνονται πρόσωπα που ειδικεύονται σε οικονομικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και επιστημονικούς τομείς, προσφέροντας γνώση και εμπειρογνωμοσύνη. Το τελευταίο διάστημα έχει καταγραφεί αύξηση στις εγγραφές δικηγόρων και λογιστών.
140 αναφορές από αξιωματούχους
Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, οι κρατικοί και αιρετοί αξιωματούχοι, καθώς και οι δημόσιοι λειτουργοί, οφείλουν εντός δύο μηνών από τη συνάντησή τους με λομπίστα να ενημερώσουν γραπτώς την Αρχή Κατά της Διαφθοράς για τη συγκεκριμένη συνάντηση και για το τι διαμείφθηκε.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», ενώπιον της Αρχής έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα 140 αναφορές από αξιωματούχους που είχαν συναντήσεις με λομπίστες, οι οποίες τυγχάνουν του δέοντος ελέγχου.
Οι δηλώσεις και ο έλεγχος
Με βάση τα έντυπα που ετοίμασε η Αρχή Κατά της Διαφθοράς, συμπληρώνεται ξεχωριστό έντυπο όταν ο λομπίστας είναι φυσικό πρόσωπο και διαφορετικό όταν τον ρόλο του λομπίστα αναλαμβάνει νομικό πρόσωπο.
Συγκεκριμένα, το έντυπο που είναι υποχρεωμένοι να καταθέτουν οι λομπίστες στην Αρχή προς ενημέρωση θα πρέπει να περιέχει τα ακόλουθα στοιχεία όταν αφορά φυσικά πρόσωπα:
Τα στοιχεία του προσώπου (νομικού ή φυσικού) για λογαριασμό του οποίου ανέλαβε να προωθήσει τα συμφέροντα.
Τα ονόματα των αξιωματούχων ή και μελών κρατικής υπηρεσίας ή και μελών του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή και εργαζομένων προς όφελος αξιωματούχων τους οποίους συνάντησε.
Τον χρόνο και τον τόπο στον οποίον έλαβαν χώρα οι συναντήσεις και επικοινωνίες με τα πιο πάνω πρόσωπα.
Ποιο ήταν το αποτέλεσμα στο οποίο αποσκοπούσαν αυτές οι συναντήσεις.
Στις περιπτώσεις όπου τον ρόλο του λομπίστα αναλαμβάνουν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου δηλώνονται στην Αρχή, πέραν των πιο πάνω, και τα στοιχεία των φυσικών προσώπων που έχουν εμπλακεί για λογαριασμό αυτών των νομικών προσώπων, καθώς και ο τόπος διαμονής των βασικών μετόχων.
Από την πλευρά τους, οι κρατικοί και αιρετοί αξιωματούχοι, όπως και οι λειτουργοί του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, που συναντούν λομπίστες, είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν πρακτικό με όλα τα παραπάνω στοιχεία. Τονίζεται ότι οι αξιωματούχοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να αρνηθούν συνάντηση με λομπίστα, καθώς ο νόμος δεν τους υποχρεώνει να την αποδεχθούν.
Βαριές ποινές σε λομπίστες-αξιωματούχους
Ο νόμος που διέπει τον έλεγχο του λόμπι προβλέπει ποινές φυλάκισης για τα πρόσωπα που θα επιχειρήσουν να αποφύγουν τους ελέγχους ή να αποκρύψουν στοιχεία για τα συμφέροντα που εκπροσωπούν ή προσπαθήσουν να παραπλανήσουν την Αρχή Κατά της Διαφθοράς. Συγκεκριμένα, προβλέπονται τα εξής:
1 Πρόσωπο το οποίο υπέχει υποχρέωση εγγραφής στο μητρώο εγγραφής λομπιστών και εμπλέκεται σε διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων χωρίς να είναι εγγεγραμμένο σε αυτό είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το ένα έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.
2 Οποιοδήποτε πρόσωπο εξασφαλίζει εγγραφή στο μητρώο εγγραφής λομπιστών με ψευδείς παραστάσεις είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €30.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.
3 Λομπίστας που παραλείπει να υποβάλει στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς αναφορά για τα συμφέροντα που εκπροσωπεί και για τις συναντήσεις που είχε με αξιωματούχους και δημόσιους λειτουργούς είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €5.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.
4 Λομπίστας που υποβάλλει στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς παραπλανητική αναφορά για τις δραστηριότητες και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί είναι ένοχος αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €20.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.
5 Αξιωματούχος, μέλος κρατικής υπηρεσίας ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή εργαζόμενος προς όφελος αξιωματούχου που παραλείπει να συμπληρώσει έντυπο επικοινωνίας με το οποίο θα ενημερώνεται η Αρχή Κατά της Διαφθοράς για το περιεχόμενο των συναντήσεων με λομπίστες είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €5.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.
6 Ο νόμος παρέχει την εξουσία στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς, στις περιπτώσεις που διαπιστώσει ότι πρόσωπο προβαίνει σε πράξη ή παράλειψη κατά παράβαση των διατάξεων του νόμου, να επιβάλλει διοικητικό πρόστιμο μέχρι €100.000 ή να αναστέλλει και να ανακαλεί την εγγραφή προσώπου από το μητρώο εγγραφής λομπιστών.
