Η αγορά των ταξί παραμένει «παγωμένη» για πάνω από δύο δεκαετίες, με άδειες να αλλάζουν χέρια σε υψηλές τιμές και μια ανεπίσημη αγορά να ακμάζει. Η Αρχή Αδειών ετοιμάζει μεταρρύθμιση για να βάλει τάξη, προωθώντας σαφείς κανόνες, πριν προχωρήσει στην έκδοση νέων αδειών και στη ρύθμιση του κλάδου με βάση τα σύγχρονα πρότυπα, με τα οφέλη να αναμένεται να αγγίξουν τόσο τους επαγγελματίες όσο και το επιβατικό κοινό.
«Μια κούρσα με ταξί από το Α στο Β σημείο στις 4 το απόγευμα μου κόστισε 10 ευρώ. Στις 6, στην επιστροφή, άλλος ταξιτζής μού ζήτησε 20».
Η καταγγελία αυτή, από πολίτη της Λευκωσίας, αποτυπώνει σε μικρή κλίμακα τα προβλήματα στον χώρο των ταξί: έλλειψη ελέγχου, διαφορετικές χρεώσεις και αίσθηση αδικίας από τους επιβάτες.
Οι παθογένειες είναι γνωστές γύρω από τον κλάδο και επιβεβαιώνονται και από δύο πρόσφατες μελέτες της Deloitte για λογαριασμό της Bolt και της Αρχής Αδειών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Frederick. Σύμφωνα με αυτές, η ζήτηση για ταξί δεν καλύπτεται, ειδικά σε ώρες αιχμής και σε πόλεις όπως η Λεμεσός, ενώ παράλληλα υπάρχουν ζητήματα όπως ο γηρασμένος στόλος, η χαμηλή χρήση τεχνολογίας και η απουσία διαφάνειας στις τιμές.
«Πάγωμα» 22 χρόνων
Από το 2002 δεν έχουν εκδοθεί νέες άδειες ταξί, με αποτέλεσμα η αγορά να έχει μείνει «κλειστή». Με τα χρόνια, οι άδειες απέκτησαν αξία επενδυτικού χαρακτήρα, αφού συχνά πωλούνται ή ενοικιάζονται ανεπίσημα. Οι τιμές μεταπώλησης, σύμφωνα με πληροφορίες, φτάνουν ακόμη και τις €100.000, ενώ περίπου οι μισές άδειες (48,6%) ενοικιάζονται σε οδηγούς. Σύμφωνα με την έκθεση της Deloitte, η ενοικίαση άδειας ταξί μπορεί να κοστίσει από 3.000 έως 18.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ τα καύσιμα φτάνουν μέχρι και τις 24.000 ευρώ ετησίως. Σε αυτά προστίθενται ασφάλειες, συντήρηση, προμήθειες σε πλατφόρμες και φόροι. Αυτό μπορεί να οδηγεί στο γεγονός ότι κάποιοι δηλώνουν πως εργάζονται 10 - 12 ώρες την ημέρα, έξι ή και επτά ημέρες την εβδομάδα, σύμφωνα πάντα με τα ίδια στοιχεία. Αυτή η «μαύρη αγορά» έχει οδηγήσει σε μια μορφή που κάποιοι αποκαλούν «καρτέλ». Λίγοι ελέγχουν τις άδειες, πολλοί πληρώνουν ενοίκιο για να δουλέψουν, και το κράτος χάνει έσοδα από μια αγορά που λειτουργεί κυριολεκτικά στο σκοτάδι.
Πειρατεία στους δρόμους
Το «πάγωμα» των αδειών άνοιξε διάπλατα την πόρτα στην παραοικονομία. Ιδιώτες μεταφέρουν επιβάτες με Ι.Χ. μέσω κοινωνικών δικτύων ή ανεπίσημων πλατφορμών, συχνά φθηνότερα και χωρίς κανέναν έλεγχο ασφάλειας, με την πρόεδρο της Αρχής Αδειών, Δέσποινα Αμερικάνου, να αναγνωρίζει, μιλώντας στον «Π», ότι η πειρατεία είναι «πρόκληση», προσθέτοντας ότι, «από τον Ιούλιο του 2024, η νομοθεσία επιτρέπει στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών να επιβάλλει πρόστιμα €700-1000 σε όσους εντοπίζονται να κάνουν παράνομες μεταφορές».
*Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους:
Από τον Ιούνιο μέχρι το τέλος του 2024 επιβλήθηκαν 108 διοικητικά πρόστιμα, συνολικού ύψους €141.000.
Μόνο το 2025, οι υποθέσεις εκτοξεύτηκαν στις 306, με συνολικό ποσό προστίμων που φτάνει τα €542.250.
Η ένταξη της «σκιώδους» αγοράς στην επίσημη απαιτεί εκατοντάδες νέες άδειες ταξί
Γιατί όμως δεν δίνονται νέες άδειες;
«Πριν αρχίσουμε να εκδίδουμε άδειες, θα πρέπει πρώτα να διορθωθούν τα προβλήματα στον κλάδο», ανέφερε η πρόεδρος της Αρχής, προσθέτοντας ότι το τωρινό δ.σ. έχει ανοίξει κύκλο διαβουλεύσεων με επαγγελματίες οδηγούς, ξενοδόχους, τουριστικούς πράκτορες και πολίτες για να χαρτογραφήσει τα πραγματικά προβλήματα του κλάδου. Μόνο τότε, όπως λέει, μπορεί να σχεδιαστεί ένα νέο σύστημα που θα στηρίζεται σε σαφή κριτήρια, διαφάνεια και τεχνολογικά εργαλεία εποπτείας.
Το νέο πλαίσιο
Το σχέδιο που προωθείται προβλέπει:
-Υποχρεωτική χρήση POS για πληρωμές.
-Επανακαθορισμό του τέλους άδειας και τέλος στην ανεπίσημη μεταβίβαση/ενοικίαση.
-Εκπαίδευση οδηγών κάθε 1–2 χρόνια με θεματολογία που θα περιλαμβάνει όχι μόνο οδική συμπεριφορά αλλά και εξυπηρέτηση πελατών, πρώτες βοήθειες και βασικά μηχανικά θέματα.
-Ανανεωμένο στόλο με κίνητρα για υβριδικά και ηλεκτρικά ταξί.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την πρόεδρο της Αρχής, εξετάζεται από τον υπουργό Μεταφορών η αναθεώρηση κομίστρων, ειδικά για τις διαδρομές από/προς αεροδρόμια. Στόχος των αλλαγών αυτών είναι να δοθεί «οξυγόνο» σε έναν κλάδο που το χρειάζεται οπωσδήποτε και να καθαρίσει ένα περιβάλλον όπου ορισμένοι θεωρούν την άδεια ταξί ιδιοκτησία. Μέχρι το τέλος του Νοέμβρη θα κατατεθεί στο Υπουργείο Μεταφορών.
Τα κόμιστρα όπως έχουν διαμορφωθεί από το 2022
Οι αριθμοί που δεν βγαίνουν
Η Κύπρος διαθέτει μόλις 38 ενεργές άδειες ταξί ανά 100.000 κατοίκους, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 114. Για να καλυφθεί η πραγματική ζήτηση ώς το 2030, εκτιμάται ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 3.200–5.600 νέες άδειες.
Η Αρχή Αδειών δείχνει να συμμερίζεται αυτά τα δεδομένα, ωστόσο δίνει προτεραιότητα στο «πώς» και «με ποια εργαλεία» θα εκδοθούν οι άδειες: με γεωγραφική στόχευση, εποχικές άδειες για τουριστικά hotspots και μηχανισμούς αποτροπής παραοικονομίας.
Οι οδηγοί ταξί εντοπίζουν την πειρατεία και τις μη αδειοδοτημένες μεταφορές ως κύριες απειλές
Λύση και για το κυκλοφοριακό;
Η αναδιοργάνωση της αγοράς ταξί δεν αφορά μόνο τους επαγγελματίες. Εάν το σύστημα λειτουργήσει σωστά, μπορεί να αποσυμφορήσει και το κυκλοφοριακό.
Πολλοί πολίτες -ιδίως ηλικιωμένοι ή όσοι δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε δημόσιες συγκοινωνίες- θα προτιμήσουν το ταξί, αρκεί να γνωρίζουν ότι η τιμή είναι διαφανής, το όχημα ασφαλές και η υπηρεσία αξιόπιστη. Για να φτάσουμε όμως εκεί, πρέπει πρώτα να λυθούν οι χρόνιες στρεβλώσεις: το «πάγωμα» των αδειών, το αδιαφανές παζάρι, οι ενοικιάσεις κάτω από το τραπέζι, η πειρατεία και η απουσία ελέγχου.
* Τα στοιχεία από την Αρχή Αδειών προστέθηκαν στις 10/11/2025
