Παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό του υπουργείου του για το έτος 2026 ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, την περασμένη Δευτέρα, ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, ιεράρχησε στις κύριες επιδιώξεις του την ορθολογιστική και βιώσιμη διαχείριση της ακίνητης ιδιοκτησίας. Παράλληλα, αποκάλυψε ότι προς αυτή την κατεύθυνση δρομολογούνται μια σειρά αλλαγών στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, οι οποίες στοχεύουν στον επανασχεδιασμό των διαδικασιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», οι σημαντικότερες αλλαγές που προωθούνται εντός του 2026 έχουν ως εξής:
1. Αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των μεταβιβαστικών τελών.
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, κατά την πώληση γίνεται εκτίμηση της αγοραίας αξίας βάσει συγκριτικών πωλήσεων για τον υπολογισμό των μεταβιβαστικών τελών. Συχνά παρατηρείται απόκλιση από το δηλωθέν τίμημα, γεγονός που προκαλεί διαφωνίες και προσφυγές. Επιπλέον, ο αγοραστής δεν ενημερώνεται έγκαιρα για το ακριβές ποσό των τελών, κάτι που δημιουργεί αναστάτωση.
Προς επίλυση των πιο πάνω προβλημάτων, προωθείται τροποποίηση της νομοθεσίας με στόχο την απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας υπολογισμού των τελών μεταβίβασης.
Συγκεκριμένα, εξετάζεται το ενδεχόμενο υιοθέτησης της δηλωθείσας τιμής πώλησης ως βάση υπολογισμού των μεταβιβαστικών τελών κατά τα πρότυπα του Τμήματος Φορολογίας, εξαιρουμένων ορισμένων περιπτώσεων όπου απαιτείται εκτίμηση, όπως, για παράδειγμα, αντιπαροχές, ανταλλαγές κ.τ.λ.
Το Κτηματολόγιο θα διατηρήσει το δικαίωμα καθορισμού αγοραίας αξίας εάν αποδεδειγμένα διαπιστωθεί ότι η δηλωθείσα τιμή πώλησης είναι ψευδής. Με τις υπό αναφορά ρυθμίσεις, η αγορά αναμένεται να λειτουργήσει με περισσότερη διαφάνεια, καθώς οι τράπεζες ελέγχουν την προέλευση και ροή των χρημάτων, οι πωλήσεις από δανειστές δημοσιοποιούνται ευρέως και η ορθή δήλωση είναι αναγκαία για εξασφάλιση δανειοδότησης και ασφάλισης της οικοδομής.
Τα οφέλη που θα προκύψουν από την παραπάνω ρύθμιση είναι σημαντικά:
* Έγκαιρη ενημέρωση αγοραστή για τα τέλη.
* Φορολογική ισότητα: αγοραστής και πωλητής φορολογούνται στο ίδιο ποσό.
* Μείωση ενστάσεων και προσφυγών.
* Δικαιότερη φορολογική μεταχείριση, ειδικά σε πωλήσεις ακινήτων από τα σχέδια ή χωρίς έκδοση τίτλου.
* Μείωση φόρτου και γραφειοκρατίας στο Κτηματολόγιο.
2. Απλοποίηση και εκσυγχρονισμός αιτήσεων/εντύπων.
Τα έντυπα και οι αιτήσεις που υποβάλλονται σήμερα στο Κτηματολόγιο ανέρχονται στα 150 περίπου. Στόχος είναι ο σταδιακός εκσυγχρονισμός όλων των εντύπων, κατά προτεραιότητα βάσει συχνότητας και όγκου υποβολής από τους πολίτες, η ψηφιοποίησή τους και η ανάρτησή τους στην Πύλη του Τμήματος. Η διαδικασία αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη. Με την ολοκλήρωσή της, θα υπάρχει οδηγός συμπλήρωσης στην Πύλη, μέσω του οποίου οι πολίτες θα ενημερώνονται για τα βήματα υποβολής των αιτήσεων και εγγράφων. Εντός του 2026 θα αναρτηθούν στην Πύλη και πρότυπα/δείγματα συμπληρωμένων εγγράφων (π.χ. πληρεξούσια, πιστοποιητικά θανάτου και κληρονόμων, διανομή περιουσίας κ.ά.).
Η ηλεκτρονική συμπλήρωση και υποβολή των εντύπων θα απαλλάξουν τους πολίτες από την ταλαιπωρία, θα τους εξοικονομήσουν χρόνο και χρήμα και θα επιταχύνουν τις διαδικασίες εξέτασής τους, μειώνοντας τον χρόνο αναμονής τους για την έκδοση αποφάσεων. Το μέτρο αυτό θα έχει ιδιαίτερα οφέλη και για το ίδιο το Κτηματολόγιο, καθώς θα βελτιώσει τη λειτουργία του, θα μειώσει τη γραφειοκρατία και θα ενισχύσει την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το Τμήμα.
3. Αναγκαστική πώληση (πλειστηριασμοί) συνιδιόκτητων αδιανέμητων ακινήτων.
Η συνιδιοκτησία δημιουργεί σοβαρά προβλήματα, ιδιαίτερα όταν υπάρχει μεγάλος αριθμός συνιδιοκτητών σε ακίνητο που δεν μπορεί να διαχωριστεί. Ένας από τους τρόπους περιορισμού του φαινομένου είναι η αναγκαστική πώληση (πλειστηριασμός) αδιανέμητου ακινήτου.
Ο υφιστάμενος κανονισμός που διέπει τις αναγκαστικές πωλήσεις θεσπίστηκε το 1994 και θεωρείται πλέον αναποτελεσματικός, καθώς δεν ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα και δεν υπάρχει ενδιαφέρον από δημοπράτες. Ως αποτέλεσμα, έχουν δημιουργηθεί σημαντικές καθυστερήσεις και σήμερα εκκρεμεί η εκποίηση 866 υποθέσεων συνιδιόκτητων ακινήτων.
Τον Μάιο του 2025 δημοσιεύτηκε νέος κανονισμός, ο οποίος εισάγει ρυθμίσεις όπως ενιαίος χώρος διεξαγωγής πλειστηριασμών, νέος τρόπος πληρωμής και αυξημένη αμοιβή δημοπράτη κ.ά.
Εξετάζεται το ενδεχόμενο ανάθεσης σε ιδιώτες της εκτιμητικής εργασίας και εισαγωγής διαδικασίας ηλεκτρονικών πλειστηριασμών σε περίπτωση μειωμένου ενδιαφέροντος από δημοπράτες.
Το Τμήμα Κτηματολογίου διαβουλεύθηκε με τον Σύνδεσμο Τραπεζών για συμμετοχή του Τμήματος στην υπάρχουσα πλατφόρμα ιδιωτικών πλειστηριασμών και βρίσκεται στο στάδιο ετοιμασίας του νομικού πλαισίου συνεργασίας των δύο πλευρών.
Με την εφαρμογή των παραπάνω μέτρων θα επισπευσθεί η διαδικασία πλειστηριασμού των συσσωρευμένων αιτήσεων και θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της πολυσυνιδιοκτησίας και συσσωρευμένης εργασίας.
4. Αιτήσεις αναγκαστικής απόκτησης διόδου («περάσματος») σε περίκλειστα τεμάχια.
Σήμερα εκκρεμούν περίπου 1.700 αιτήσεις που χρήζουν διερεύνησης/μελέτης, οι μισές εκ των οποίων αφορούν περιοχές ανάπτυξης και επηρεάζουν την οικιστική ανάπτυξη.
Εξετάστηκε η δυνατότητα ανάθεσης μέρους της εργασίας σε ιδιώτες, ωστόσο διαπιστώθηκε ότι η έκδοση αποφάσεων αποτελεί αρμοδιότητα του διευθυντή του Τμήματος και πρέπει να παραμείνει στο Κτηματολόγιο για διασφάλιση της αμεροληψίας, της διαφάνειας και της αξιοπιστίας της διαδικασίας. Η θέση αυτή επιβεβαιώθηκε από τη Νομική Υπηρεσία.
Το Τμήμα Κτηματολογίου έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία εντοπισμού παλαιότερων αιτήσεων που εξακολουθούν να απαιτούν απόκτηση διόδου, προχωρώντας παράλληλα στην απόρριψη όσων αιτήσεων δεν υφίσταται πλέον ανάγκη. Επιπλέον, το Τμήμα βρίσκεται σε επικοινωνία με τη Νομική Υπηρεσία για την εξέταση θεμάτων που μπορούν να απλοποιήσουν τη διαδικασία, κυρίως σε ό,τι αφορά τις ειδοποιήσεις, οι οποίες είναι χρονοβόρες και πολύπλοκες.
Εντός του 2026 δρομολογείται η δημιουργία ειδικών κλιμακίων που θα εξετάζουν αποκλειστικά αιτήσεις διόδου, με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας. Με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται:
*Ταχύτερη αξιοποίηση και ανάπτυξη ακινήτων.
*Μείωση γραφειοκρατίας και διοικητικού φόρτου.
*Ενίσχυση εμπιστοσύνης και διασφάλιση αμεροληψίας.
5. Διαμόρφωση νέου νομοθετικού πλαισίου για τη διάθεση κρατικής γης.
Δρομολογείται η δημιουργία νέου πλαισίου για την προστασία της κρατικής γης, με ξεκάθαρες διαδικασίες, σαφείς ερμηνείες και κριτήρια, με στόχο την ορθολογιστική χρήση και αξιοποίησή της. Για σκοπούς διαφάνειας εξετάζεται και η πραγματοποίηση ανοικτών πλειοδοτικών διαγωνισμών για εκμίσθωση κρατικής γης.
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο, που βρίσκεται στα σκαριά, θα περιλαμβάνει ποινές για παραβίαση των όρων της συμφωνίας μίσθωσης της κρατικής γης, καθώς και νέα διαδικασία για την αναθεώρηση των ενοικίων, ώστε η κρατική γη να μην παραχωρείται έναντι πινακίου φακής, όπως συνέβαινε σε αρκετές περιπτώσεις στο παρελθόν. Με το νέο πλαίσιο επιτυγχάνεται η ορθολογιστική χρήση και αξιοποίηση της κρατικής γης, διασφαλίζονται οι αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης και βελτιώνεται η διαδικασία εξέτασης και εξυπηρέτησης των πολιτών.
Κωνσταντίνος Ιωάννου, υπουργός Εσωτερικών: «Συνεχίζουμε την υλοποίηση μεγάλων μεταρρυθμίσεων»
Κληθείς από τον «Π» να σχολιάσει τις αλλαγές που δρομολογούνται στο Κτηματολόγιο, ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, ανέφερε ότι αυτές στοχεύουν στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Συγκεκριμένα, δήλωσε: «Τη χρονιά που μας έρχεται, το Υπουργείο Εσωτερικών συνεχίζει την υλοποίηση μεγάλων μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό και την απλοποίηση διαδικασιών και του τρόπου λειτουργίας βασικών υπηρεσιών που επηρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών. Στόχος είναι η μείωση της γραφειοκρατίας και των καθυστερήσεων και αύξηση της παραγωγικότητας των αρμόδιων υπηρεσιών προς όφελος της εξυπηρέτησης των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτής της φιλοσοφίας, μια εκ των κυριότερων επιδιώξεών μας είναι η ορθολογιστική και βιώσιμη διαχείριση της ακίνητης ιδιοκτησίας μέσω του επανασχεδιασμού των διαδικασιών του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Όλες οι αλλαγές που δρομολογήθηκαν και δρομολογούνται εντάσσονται στην ευρύτερη πολιτική στόχευση της κυβέρνησης για εκσυγχρονισμό του κράτους και την ανάπτυξη ευέλικτων και σύγχρονων μηχανισμών λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών, για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των συμπολιτών μας».
