Σε νέα υπόθεση ενώπιον των δικαστηρίων αμφισβητείται η νομιμότητα της ίδρυσης και λειτουργίας των υφυπουργείων στην Κυπριακή Δημοκρατία, με βάση της πρόνοιες του Συντάγματος.
Η υπόθεση αφορά δίωξη κατηγορούμενης από το Υφυπουργείο Τουρισμού αναφορικά τη λειτουργία τουριστικού υποστατικού. Χωρίς να υπεισέρχεται στην ουσία της κατηγορίας, η υπεράσπιση της κατηγορούμενης Ε.Ν. εγείρει θέμα για τη νομιμότητα του υφυπουργείου (σ.σ. και κατ’ επέκταση όλων των υφυπουργείων). Δεδομένου ότι δεν πρόκειται για τη μοναδική υπόθεση με παρόμοια δεδομένα, το ενδιαφέρον στρέφεται στο κατά πόσον ο Γενικός Εισαγγελέας θα απευθυνθεί στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο προκειμένου να ξεκαθαρίσει κατά πόσον η πράξη σύστασης και λειτουργίας των υφυπουργείων είναι συνταγματική ή όχι.
Η παρούσα υπόθεση εκδικάζεται ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου. Ο Σάββας Ζαννούπας, δικηγόρος της κατηγορούμενης, είχε πρόθεση κατά τη χθεσινή δικάσιμο να αγορεύσει αναφορικά με τις θέσεις που προβάλλει, οι οποίες βασίζονται στο επιχείρημα ότι η θεσμοθέτηση των υφυπουργείων είναι αντισυνταγματική. Παρά το γεγονός ότι η χθεσινή δικάσιμος αναβλήθηκε κατόπιν αιτήματος του δικηγόρου που εκπροσωπεί το Υφυπουργείο Τουρισμού, το ενδιαφέρον στρέφεται στα όσα ανέφερε για να στηρίξει το αίτημά του για αναβολή. Όπως λέχθηκε στο δικαστήριο, ο Γενικός Εισαγγελέας εξετάζει το ενδεχόμενο να ζητήσει τη παραπομπή του ζητήματος για γνωμάτευση στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, καθώς ανάλογες θέσεις με της παρούσας προβλήθηκαν και σε άλλες υποθέσεις. Ως εκ τούτου, αναβλήθηκε η υπόθεση και επαναορίστηκε για σκοπούς αγορεύσεων για τις 29 Ιανουαρίου 2026.
Μετά τη χθεσινή εξέλιξη στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί, απομένει να ξεκαθαρίσει κατά πόσον ο Γενικός Εισαγγελέας προτίθεται να ζητήσει τη παραπομπή της υπόθεσης στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο για γνωμάτευση ως προς το ζήτημα της συνταγματικότητας του Νόμου 123(Ι)/2018 (Ο περί της Ίδρυσης Υφυπουργείου Τουρισμού και Διορισμού Υφυπουργού Τουρισμού παρά τω Προέδρω). Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο η πλευρά του Γενικού Εισαγγελέα να μην αποταθεί στο Συνταγματικό Δικαστήριο, και για εν λόγω το ζήτημα να κληθεί να αποφασίσει τελικά το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου.
Τα επιχειρήματα
Οι θέσεις που εκφράζει η υπεράσπιση της κατηγορούμενης στην υπόθεση στην Πάφο εστιάζονται γύρω από τις πρόνοιες του Συντάγματος. Μεταξύ άλλων, ο κ. Ζαννούπας υποστηρίζει ότι τα Άρθρα 47(γ) και 48(α) του Συντάγματος, περιορίζουν ρητά τις εξουσίες του Προέδρου και του Αντιπροέδρου ως προς τον διορισμό υπουργών και μόνον.
«Στα Άρθρα αυτά, όχι μόνο δε δίνεται εξουσία για διορισμό υφυπουργών, αλλά στα Άρθρα αυτά ξεκάθαρα γίνεται ρητή αναφορά στις εξουσίες του Προέδρου και του Αντιπροέδρου αφού υπάρχει το ρήμα 'περιορίζεται', το οποίο δεν μπορεί να σημαίνει ότι η εκτελεστική εξουσία του Προέδρου δεν μπορεί να επεκταθεί πέραν των προνοιών των πιο πάνω Άρθρων του Συντάγματος. «Από τη στιγμή που οι εξουσίες του Προέδρου περιορίζονται στον διορισμό υπουργών, ξεκάθαρα αποκλείεται ο διορισμός υφυπουργών, όπως έγινε με το Άρθρο 6(1) του Ν. 123(Ι)/2018», αναφέρει ο συνήγορος της κατηγορουμένης.
Προβάλλει επίσης τη θέση ότι το Υφυπουργείο Τουρισμού ενεργεί ως να είναι υπουργείο, δηλαδή, έχει εξισωθεί πλήρως με τα υπουργεία, τη στιγμή που το Σύνταγμα περιοριστικά ορίζει τους υπουργούς σε συγκεκριμένο αριθμό και ότι το Υφυπουργείο Τουρισμού είναι εντελώς ανεξάρτητο κατά παράβαση του Άρθρου 46(2) του Συντάγματος, το οποίο Σύνταγμα περιορίζει τα υπουργεία.
Νομικές επιφυλάξεις
Έγκριτοι νομικοί στο πρόσφατο παρελθόν είχαν εκφράσει την άποψη ότι είναι αντισυνταγματικοί οι διορισμοί υφυπουργών και η λειτουργία των υφυπουργείων και ότι κάτι τέτοιο πρέπει να κριθεί στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο. Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Είτε με διαδικασία που θα κινήσει ο Γενικός Εισαγγελέας, είτε αμφισβήτηση του νόμου ίδρυσης ενός υφυπουργείου, όπως γίνεται στην προκειμένη περίπτωση. Πλέον στην Κύπρο λειτουργούν έξι υφυπουργεία. Πρόκειται για τα Υφυπουργεία Ναυτιλίας, Τουρισμού, Έρευνας – Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Κοινωνικής Πρόνοιας, Πολιτισμού, Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας. Ως εκ τούτου αναμένονται οι εξελίξεις, είτε με την παρούσα υπόθεση είτε με άλλη, προκειμένου να καταστεί σαφές κατά πόσον η λειτουργία τους κρίνεται συνταγματική από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο.
