Mείωση καταγράφουν οι νέες αιτήσεις ασύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το πρώτο τρίμηνο του 2025, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο 2025 καταγράφηκαν 183.810 νέοι αιτούντες άσυλο, αριθμός που αντιστοιχεί σε πτώση 23,5% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Αντίθετα, οι μεταγενέστερες αιτήσεις, δηλαδή εκείνες που υποβάλλονται από άτομα που βρίσκονται ήδη στο ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, παρουσίασαν αύξηση. Συγκεκριμένα, στο α΄ τρίμηνο του 2025 καταγράφηκαν 23.140 μεταγενέστερες αιτήσεις, 7% περισσότερες σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και 6,5% περισσότερες συγκριτικά με το ίδιο διάστημα του 2024.
Σχολιάζοντας τα στοιχεία για τις μεταγενέστερες αιτήσεις, εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε στον «Π» πως το στοιχείο αυτό δείχνει ότι, ενώ οι νέες αφίξεις μειώνονται, όσοι βρίσκονται ήδη στην Ευρώπη συνεχίζουν να διεκδικούν την υπόθεσή τους μέσω πρόσθετων αιτήσεων.
Ορατή η πρόοδος στην προσπάθεια για εφαρμογή του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου στην ΕΕ, όμως το επίπεδο προόδου ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών
Οι χώρες προέλευσης
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του Μαΐου, οι Βενεζουελανοί παραμένουν η μεγαλύτερη ομάδα αιτούντων άσυλο στην ΕΕ, με 8.085 νέες αιτήσεις. Ακολουθούν οι Αφγανοί (4.575), οι Μπανγκλαντεσιανοί (3.095) και οι Σύροι (2.935).
Η εικόνα διαφοροποιείται στην Κύπρο, όπου η γεωγραφική θέση και οι μεταναστευτικές ροές διαμορφώνουν ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EUAA), τον Μάιο του τρέχοντος έτους το 51% των αιτούντων στην Κύπρο προερχόταν από τη Συρία, ακολουθούν το Ιράν (7%), η Μογγολία (5%), η Ινδία (4%) και το Αφγανιστάν (4%).
Σύμφωνο για Μετανάστευση και Άσυλο
Αναφορικά με το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο της ΕΕ, που εγκρίθηκε το 2024 και θα τεθεί σε εφαρμογή το επόμενο έτος, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν τόνισε ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος μέχρι στιγμής. Ωστόσο, πρόσθεσε, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις και απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες ώστε το νέο σύστημα να είναι πλήρως λειτουργικό, με την Κομισιόν να καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν –και όπου χρειάζεται να εντείνουν– τις προσπάθειές τους. Όπως εξήγησε, τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικές ανάγκες, προτεραιότητες και αφετηρίες, οι οποίες δεν μπορούν –και δεν πρέπει– να συγκριθούν. Ο εκπρόσωπος επισήμανε πως παρουσιάζεται πρόοδος για την επίτευξη του κοινού στόχου, της πλήρους εφαρμογής του Συμφώνου, αλλά το επίπεδο προόδου ποικίλλει τόσο μεταξύ των κρατών μελών όσο και μεταξύ των 10 αξόνων που έχουν τεθεί. Οι ενέργειες σε έναν άξονα μπορεί να έχουν ευρύτερες επιπτώσεις για όλους. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, δεν μπορεί να υπάρξει επιλεκτική εφαρμογή από τα κράτη μέλη, για να λειτουργήσει το νέο σύστημα μετανάστευσης και ασύλου της ΕΕ, όλοι οι άξονες πρέπει να υλοποιηθούν και είναι αλληλένδετοι. «Τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση βάσει των εθνικών τους σχεδίων εφαρμογής», γνωστοποίησε.
Η Κομισιόν και οι οργανισμοί της ΕΕ θα συνεχίσουν να στηρίζουν τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους ώστε να είναι έτοιμα μέχρι τα μέσα του 2026. Ο εκπρόσωπος τόνισε ότι η διασφάλιση της πλήρους εφαρμογής του Συμφώνου αποτελεί βασική προτεραιότητα για το επόμενο έτος.
Ερωτηθείς για τα μέτρα αλληλεγγύης προς τα κράτη μέλη, απάντησε ότι η Ένωση για πρώτη φορά μέσω του Συμφώνου θα διαθέτει έναν μόνιμο υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης. Ταυτόχρονα, κάθε κράτος μέλος θα συμβάλλει στις προσπάθειες αλληλεγγύης με ευέλικτο τρόπο, έχοντας τη δυνατότητα να επιλέξει το είδος της αλληλεγγύης που θα παρέχει (μετεγκατάσταση, οικονομική ή επιχειρησιακή στήριξη).
Οι δέκα άξονες
H εφαρμογή του Συμφώνου αποτελεί μία σύνθετη διαδικασία που περιλαμβάνει πολλούς φορείς, μεταξύ των οποίων την Κομισιόν, τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς της ΕΕ. Το Κοινό Σχέδιο Εφαρμογής είναι ένα βασικό έγγραφο που καθορίζει τα απαραίτητα βήματα για την υλοποίηση του Συμφώνου και βασίζεται σε δέκα θεμελιώδεις άξονες που καλύπτουν διαφορετικές πτυχές της μεταναστευτικής και προσφυγικής πολιτικής: Κοινό σύστημα πληροφόρησης για τη μετανάστευση και το άσυλο (Eurodac). Νέο σύστημα για τη διαχείριση της μετανάστευσης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Αναθεώρηση της πολιτικής υποδοχής και δίκαιες, αποτελεσματικές και συγκλίνουσες διαδικασίες ασύλου και επιστροφής. Εφαρμογή των νέων κανόνων κατανομής ευθύνης και ενεργοποίηση της αλληλεγγύης στην πράξη Ετοιμότητα, σχεδιασμός εκτάκτων αναγκών και αντιμετώπιση κρίσεων. Νέες εγγυήσεις για τους αιτούντες διεθνή προστασία και τα ευάλωτα άτομα, καθώς και αυξημένη παρακολούθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ο τελευταίος άξονας αφορά την επανεγκατάσταση, ένταξη και κοινωνική ενσωμάτωση.
