Η αισιοδοξία που εξέφρασε ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός. για την υλοποίηση της φορολογικής μεταρρύθμισης μετά τη σύσκεψη που συγκάλεσε με τους αρχηγούς ή εκπροσώπους πολιτικών κομμάτων, αποτυπώνεται και στις ανακοινώσεις της πλειοψηφίας των κομμάτων, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις. Η σύσκεψη έδωσε τη δυνατότητα στον έφορο Φορολογίας, Σωτήρη Μαρκίδη, να διευκρινίσει σημεία που προκάλεσαν αντιδράσεις από επαγγελματικούς φορείς.
Αναλυτικά, τα 11 επίμαχα σημεία -που δεν αφορούν τις αλλαγές στους φορολογικούς συντελεστές- και οι διευκρινίσεις που δόθηκαν έχουν ως εξής:
Προσαρμογή αποδοχών μετόχων-υπαλλήλων
Με βάση την πρόταση της μεταρρύθμισης για το 2026-2027 οι φορολογητέες αποδοχές διευθυντών/υπαλλήλων που κατέχουν >25% της εταιρείας δεν θα είναι κατώτερες είτε των απολαβών 31/12/2024 είτε των ασφαλιστέων αποδοχών ανά κλάδο. Από 2028 εφαρμόζεται η αρχή «market rate salary» με ίσες αποστάσεις.
Το μέτρο στοχεύει στη φορολογική δικαιοσύνη ενόψει της μείωσης της έκτακτης εισφοράς για την άμυνα στα μερίσματα στο 5% από 17% και κατάργησης της λογιζόμενης διανομής, όμως λόγω πρακτικών ανησυχιών εξετάζεται μη προώθηση τώρα και επαναφορά το 2026 μετά από διαβούλευση. Διατυπώθηκε και το εξής πραγματικό παράδειγμα για να φανεί η κατάχρηση: Διευθυντές εταιρείας και σύζυγοι όπου τα κέρδη είναι €1.000.000 δηλώνουν εισοδήματα €30.000 έκαστος (πολύ χαμηλό για διευθυντές εταιρείας με κέρδη €1 εκατ. αλλά δεν είχε ιδιαίτερη σημασία λόγω των συντελεστών που ισχύουν). Με τις νέες διευθετήσεις θα είναι μειωμένη η συνολική φορολογία σχεδόν κατά €80.000 οπότε τίθεται το ερώτημα εάν είναι φορολογικά δίκαιο να μην δύναται να γίνονται αναπροσαρμογές μόνο για σκοπούς φορολόγησης στους μισθούς (market rate) όπου θα διεκδικούν και τις εκπτώσεις για παιδιά τόκους κ.λπ. (κάτω από €80.000).
Πώληση μετοχών εταιρειών με ακίνητα στη νέα αγορά ΧΑΚ
Εισάγεται ρήτρα για φορολόγηση κερδών πώλησης μετοχών εταιρειών με κυπριακή ακίνητη ιδιοκτησία που είναι τυπικά ενταγμένες στη νέα αγορά χωρίς διασπορά και διαπραγμάτευση, ώστε να πάψει η εργαλειοποίηση για αποφυγή καταβολής φόρου κεφαλαιουχικών κερδών, ιδίως σε εταιρείες με εμπορικά κέντρα. Η πρόνοια έγινε αποδεκτή από τους φορείς, ως στοχευμένη αντι-καταχρηστική ρύθμιση που εξαιρεί τις υπόλοιπες εισηγμένες.
Σφράγιση υποστατικών επιχείρησης
Θεσπίζεται εργαλείο συμμόρφωσης με σφράγιση υποστατικών μετά από δικαστικό διάταγμα σε περιπτώσεις κατ' εξακολούθηση παραβίασης, με πρακτική αναφορά στη μεθοδολογία ΑΑΔΕ. Συμφωνήθηκαν 2+1 έγγραφες προειδοποιήσεις με ελάχιστο περιθώριο 10 ημερών πριν το αίτημα στο δικαστήριο, για θεμιτό ανταγωνισμό χωρίς υπερβολές.
Φορολόγηση χαριστικών πληρωμών
Προτείνεται ειδικός συντελεστής 20% για εφάπαξ «χαριστικές» πληρωμές εκτός σύμβασης, με αφορολόγητο €20.000, ενώ μελετάται αύξηση του αφορολόγητου έως €100.000 μετά από αιτήματα. Ο στόχος είναι σαφής, απλός χειρισμός έκτακτων παροχών, διαχωρισμένος από τακτικές απολαβές.
Συγκεκαλυμμένη διανομή μερίσματος
Εισάγεται κανόνας ΕΕΑ 17% σε περιπτώσεις συγκεκαλυμμένης διανομής (π.χ. ιδιοχρησιμοποίηση οικίας), ως αντιστάθμισμα της κατάργησης λογιζόμενης διανομής. Οι φορείς εισηγήθηκαν μείωση στο 10% και η εισήγηση έγινε αποδεκτή κατ' αρχήν, με την τεχνική εξειδίκευση να ακολουθεί.
Μεταβατική για λογιζόμενη διανομή και μείωση ΕΕΑ
Από 1/1/2026 προτείνεται κατάργηση λογιζόμενης διανομής και μείωση ΕΕΑ μερισμάτων στο 5% για κέρδη που δημιουργούνται από τότε, συνδέοντας εταιρικό φόρο 15% με ΕΕΑ 5%. Μερίσματα έως 31/12/2031 από κέρδη έως 31/12/2025 θα φέρουν ΕΕΑ 17% (σύνδεση φόρου 12,5%-ΕΕΑ 17%), ενώ απορρίπτεται πλήρης αναδρομική κατάργηση του 17% για λόγους δημοσιονομικού κόστους.
Δέσμευση μετοχών για οφειλές
Καθιερώνεται δυνατότητα δέσμευσης μετοχών, κατ' αναλογία με ακίνητα, ως εισπρακτικό μέτρο, πέραν της σπανίως χρησιμοποιούμενης κατάσχεσης κινητών. Συμφωνήθηκε εφαρμογή για υποχρεώσεις άνω των €100.000 ώστε να στοχεύει σημαντικές οφειλές χωρίς υπερβολική επιβάρυνση.
Επέκταση καθεστώτος non-domicile
Προβλέπεται παράταση 5+5 έτη μόνο για μη κυπριακής καταγωγής κατοίκους non-dom, πέραν των 17 ετών, με προπληρωμή €250.000 ανά πενταετία χωρίς επιστροφή, αντί της αρχικής ιδέας για €1.250.000. Διατηρείται ο βασικός άξονας μη καταβολής ΕΕΑ εντός της περιόδου, με στοχευμένο «εισιτήριο» για την επέκταση ώστε να διασφαλίζονται έσοδα και σταθερότητα πλαισίου.
IP Regime και υπερεκπτώσεις
Έγινε αποδοχή υπερέκπτωσης 20% για δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης, ανεξαρτήτως αν αφορούν συνδεδεμένα ή μη πρόσωπα, ως οριζόντιο κίνητρο καινοτομίας, Επίσης έγινε δεκτή η αποδοχή κεφαλαιουχικών εκπτώσεων στην αγοραία αξία περιουσιακών στοιχείων που εισφέρονται σε εταιρεία από μέτοχο, ενισχύοντας εταιρικές αναδιαρθρώσεις.
Συλλογικά επενδυτικά ταμεία-εξαργυρώσεις
Διευκρινίζεται ότι δεν θεσπίζεται νέα φορολόγηση που να πλήττει non-domicile επενδυτές· τα κέρδη κατά την εξαργύρωση θα αντιμετωπίζονται ως μέρισμα για λόγους ίσης μεταχείρισης, στο πλαίσιο κατάργησης της επιβολής ΕΕΑ επί λογιζόμενης διανομής κερδών. Συμφωνήθηκε 5ετής μεταβατική περίοδος για την εφαρμογή της ΕΕΑ στις εξαργυρώσεις, ώστε να δοθεί χρόνος ανάπτυξης του τομέα.
Stock options - ειδικός χειρισμός
Προβλέπεται συντελεστής 8% επί του οφέλους από δικαιώματα προαίρεσης βάσει εγκεκριμένου σχεδίου κινήτρων, με αρχικό «cap» 20% των ετήσιων απολαβών ανά έτος. Για αποτροπή κατάχρησης προτείνεται: αύξηση ορίου σε έως 2 ετήσιους μισθούς, ελάχιστη περίοδος 3 ετών, συνολικό πλαφόν π.χ. €500.000 και υποχρεωτική προέγκριση για να μην «νομιμοποιούνται» αναδρομικές ρυθμίσεις, με επισημάνσεις για κίνδυνο χρήσης από υψηλόμισθα τραπεζικά στελέχη.
Η πίεση του χρόνου
Ο Μάκης Κεραυνός εμφανίστηκε τις προηγούμενες δύο ημέρες αισιόδοξος ότι τα σχετικά νομοσχέδια θα ψηφιστούν μέχρι το τέλος της χρονιάς και θα τεθούν σε ισχύ από την 1.1.2026, αλλά στο Κοινοβούλιο δεν υπάρχει η ίδια βεβαιότητα λόγω της στενότητας του χρόνου. Μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου θα πρέπει να εξεταστεί και ο προϋπολογισμός.
Η πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, μιλώντας στην εκπομπή «Show me the money» του Πολίτη 107,6 & 97,6, έκανε γνωστό ότι υποβλήθηκε εισήγηση να προηγηθεί η νομοθέτηση των αλλαγών στους φορολογικούς συντελεστές και οι υπόλοιπες αλλαγές που απαιτούν περισσότερη διαβούλευση να εξεταστούν αμέσως μετά τον προϋπολογισμό.
Η Επιτροπή Οικονομικών, εξήγησε η κ. Ερωτοκρίτου έχει στη διάθεσή της μόλις 14-15 συνεδρίες έως 15 Δεκεμβρίου για εξέταση του προϋπολογισμού και κρίσιμων νομοσχεδίων, «με τον κρατικό προϋπολογισμό να μην έχει ακόμη κατατεθεί, κάτι που περιορίζει τον διαθέσιμο χρόνο για ενδελεχή επεξεργασία του πλήρους πακέτου μεταρρύθμισης», όπως ανέφερε.
