Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας δεν σταματά στις διαδικτυακές συναλλαγές και τις ψηφιακές υπηρεσίες. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιχειρεί ένα άλμα με την ανάπτυξη του ψηφιακού ευρώ και τη δημιουργία ενός νέου συστήματος πληρωμών.
Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), Χριστόδουλος Πατσαλίδης, μιλώντας σε ενημέρωση δημοσιογράφων για τα επόμενα βήματα με στόχο το ψηφιακό ευρώ να τεθεί σε εφαρμογή το 2029, τόνισε ότι «η ανάπτυξη του ψηφιακού ευρώ που θα λειτουργεί για όλους, θα ενδυναμώνει τους πολίτες, θα υποστηρίζει την καινοτομία και θα ενισχύει την ανθεκτικότητα του νομισματικού μας συστήματος. Το χρήμα είναι δημόσιο αγαθό και οι θεματοφύλακες αυτού είναι οι κεντρικές τράπεζες (...) φρονούμε πως η υιοθέτηση του ψηφιακού ευρώ καθίσταται επιτακτική καθότι οι ψηφιακές πληρωμές αυξάνονται ραγδαία και ο κόσμος γίνεται ολοένα και πιο ψηφιακός».
Τα χαρακτηριστικά
Ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Εποπτείας Πληρωμών της ΚΤΚ, Στέλιος Γιωργάκης, εξήγησε ότι το ψηφιακό ευρώ δεν θα αντικαταστήσει τα μετρητά, αλλά θα τα συμπληρώσει. Στην πράξη, οι πολίτες θα έχουν την επιλογή να πληρώσουν είτε με τα παραδοσιακά μετρητά είτε με ψηφιακό χρήμα. Το ψηφιακό ευρώ θα παρέχεται δωρεάν για βασική χρήση σε όλη τη ζώνη του ευρώ για αγορές και μεταφορές χρημάτων μεταξύ φυσικών προσώπων. Σε υφιστάμενες εφαρμογές τραπεζών και εταιρειών πληρωμών οι χρήστες θα μεταφέρουν χρήματα από υφιστάμενο τρεχούμενο λογαριασμό σε λογαριασμό ψηφιακό ευρώ. Από αυτόν το λογαριασμό θα εκτελούνται μεταφορές χρημάτων και πληρωμές σε αντίστοιχους λογαριασμούς με ψηφιακό ευρώ. Σε σημεία πώλησης η συναλλαγή θα εκτελείται με τη συνδρομή υφιστάμενων υποδομών POS, χωρίς να απαιτείται η χρήση κάρτας. Θεωρητικά οι συναλλαγές θα είναι φθηνότερες για τους εμπόρους.
Το Ευρωσύστημα έχει σχεδιάσει όρια διακράτησης για κάθε χρήστη, με το ποσό να μην έχει ακόμη καθοριστεί και να είναι αντικείμενο διαβούλευσης στο πλαίσιο της επεξεργασίας της νομοθεσίας για το ψηφιακό ευρώ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το όριο θα αποτρέψει τον κίνδυνο εκροής καταθέσεων από τις τράπεζες. Στις επιχειρήσεις το όριο θα είναι μηδέν. Τα χρήματα που θα εισπράττουν οι επιχειρήσεις με τη μορφή ψηφιακό ευρώ θα καταλήγουν απευθείας στον τρεχούμενο λογαριασμό τους.
Το καινοτόμο χαρακτηριστικό είναι ότι θα λειτουργήσει ακόμα και χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο, ενισχύοντας τη σταθερότητα των πληρωμών σε περιόδους κρίσης ή διακοπών. Το ψηφιακό ευρώ θα καλύψει και ένα άλλο κενό, αυτό της υψηλής εξάρτησης από συστήματα πληρωμών των ΗΠΑ (Visa και Mastercard). Σήμερα, περίπου τα δύο τρίτα των ηλεκτρονικών πληρωμών στην ΕΕ διεκπεραιώνονται από μη ευρωπαϊκές εταιρείες. Ο κ. Γιωργάκης υπογράμμισε ότι το ψηφιακό ευρώ θα μειώσει αυτή την εξάρτηση, δίνοντας στην Ευρώπη μεγαλύτερο έλεγχο και ασφάλεια στο κρίσιμο πεδίο των πληρωμών.
Παράλληλα, θα προωθηθεί ο υγιής ανταγωνισμός στον τομέα των πληρωμών, ενισχύοντας την καινοτομία και τη δυνατότητα επιλογής για τις τράπεζες και τους παρόχους υπηρεσιών.
Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έχει τρία βασικά στάδια: Θέσπιση νομοθεσίας το 2026, πιλοτική φάση από το 2027, και πλήρη τεχνική και επιχειρησιακή ετοιμότητα ως το 2029. Σύμφωνα με τον κ. Γιωργάκη, το Ευρωσύστημα ήδη αναπτύσσει την τεχνική υποδομή, διεξάγει δοκιμές για τις βασικές λειτουργίες της και συνεργάζεται στενά με τράπεζες, παρόχους πληρωμών και εμπόρους.
Η προεδρία
Με τη διαδικασία της θέσπισης της νομοθεσίας να είναι σε εξέλιξη, η Κύπρος έχει ρόλο-κλειδί στη διαδικασία, καθώς κατά το πρώτο εξάμηνο του 2026 θα ασκήσει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Οι διαπραγματεύσεις για την προτεινόμενη νομοθεσία βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στο Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με στόχο την κατάληξη σε μια πρώτη συμβιβαστική πρόταση μέχρι τέλος του 2025.
