Στο ερώτημα, αν η απόφαση των κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου να προχωρήσουν στην επικαιροποίηση των μελετών του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου, Great Sea Interconnector (GSI), με στόχο να εισέλθουν στο έργο νέοι επενδυτές, αν αποτελεί έναν κομψό τρόπο για να μπει το έργο στον πάγο, η απάντηση είναι ο GSI τοποθετείται πλέον σε ένα νέο πλαίσιο.
Γίνεται μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού και ενεργειακού σχεδιασμού στο πλαίσιο του IMEC, δηλαδή της προσπάθειας Ευρώπης και ΗΠΑ να φέρουν την Ινδία πιο κοντά στην Ευρώπη, ανέφερε την Παρασκευή ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου μιλώντας στο συνέδριο «Greece Talks». Το αφήγημα επαναδιατυπώνεται με τρόπο που μπορεί να διασκεδάσει τις κυπριακές ανησυχίες.
Ως κομμάτι του IMEC (India-Middle East-Europe Economic Corridor) και με δεδομένο το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ο GSI αναβαθμίζεται και γεωπολιτικά και οικονομικά. Αν και στην Αθήνα διατυπώνονται απόψεις ότι η εξέλιξη επιβεβαιώνει ότι τροχοπέδη στην υλοποίηση του έργου δεν είναι η Τουρκία, αλλά η Κύπρος, η πραγματικότητα είναι ότι υπαρκτές κυπριακές ανησυχίες μπορούν να απαντηθούν πιο πειστικά.
Οι υποστηρικτές του έργου αναμένουν ότι η επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων θα δείξει ότι το έργο είναι βιώσιμο, θα απαντούν στις ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί από την κυπριακή πλευρά και θα τεκμηριώνουν την ενεργότερη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο.
Το αφήγημα αλλάζει, με τον GSI, να αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πλάνου για τη μεταφορά πράσινης ενέργειας από περιοχές με άφθονο δυνητικό απόθεμα παραγωγής ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά (Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, χώρες του Κόλπου) προς την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στις κοινές του δηλώσεις με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη περιέγραψε ένα νέο τοπίο στα ενεργειακά στο οποίο Ελλάδα και Κύπρος έχουν στρατηγική σημασία για το σύνολο της ευρωπαϊκής ηπείρου.
«Αυτές είναι συμπράξεις (σχήμα 3+1) ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση τόσο του ενεργειακού όσο και του γεωπολιτικού χάρτη της επόμενης δεκαετίας, και για τη συνολική σταθερότητα στην περιοχή μας. Τα νέα δεδομένα καθιστούν ακόμη πιο βαρύνουσα την προστιθέμενη αξία έργων διασυνδεσιμότητας, τα οποία ήδη προωθούνται. Είναι έργα, τα οποία έχουν εθνική διάσταση και για τις δύο χώρες. Είναι έργα, τα οποία όμως έχουν και ένα ευρύτερο γεωπολιτικό αποτύπωμα και γι' αυτό και αποφασίσαμε από κοινού να προχωρήσουμε στην άμεση επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών μας, έτσι ώστε να μπορεί αυτό δυνητικά να ενισχυθεί και με την είσοδο νέων ισχυρών επενδυτών, κάτι το οποίο θα είναι προφανώς προς όφελος όλων μας», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
Ο κ. Χριστοδουλίδης από την πλευρά του σημείωσε ότι, σε αυτό το δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, Ελλάδα και Κύπρος βαδίζουν πλήρως συντονισμένα, τόσο σε διμερές, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, σε μια πλειάδα τομέων, την ενέργεια, την οικονομία, τη διασυνδεσιμότητα.
«Κοινός μας στόχος είναι η λήψη ουσιωδών δράσεων και αποτελεσματική υλοποίηση έργων, που θα έχουν απτό οικονομικό όφελος αλλά και γεωπολιτικό αποτύπωμα.
Σε αυτό το πλαίσιο συμφωνήσαμε την ανάγκη επικαιροποίησης των οικονομοτεχνικών παραμέτρων για έργα ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας, όπως αυτά που άπτονται της διασυνδεσιμότητας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στον ρόλο των διασυνδέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στη σημασία τους για τη διείσδυση των ΑΠΕ αναφέρθηκε πρόσφατα και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης. Τα μεγάλα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο μπορούν να μεταφέρουν ενέργεια από μακρινές γεωγραφικές περιοχές με άλλες κλιματικές συνθήκες και από διαφορετικές ζώνες ώρας, προσφέροντας λύσεις σε ό,τι αφορά την ασφάλεια ηλεκτροδότησης των διασυνδεόμενων χωρών και αποτελώντας διόδους εξαγωγών καθαρού ρεύματος σε περιφερειακό επίπεδο, είπε ο κ. Μανουσάκης.
Στο πλαίσιο αυτό, χαρακτήρισε τη διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ έργο με μεγάλη γεωπολιτική σημασία και πρόσθεσε ότι ο ΑΔΜΗΕ συνεργάζεται ήδη στενά σε τεχνικό και συμβουλευτικό επίπεδο με τον ELICA, φορέα υλοποίησης της διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου GREGY, ενώ ολοκληρώνει τη μελέτη σκοπιμότητας για τη διασύνδεση Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας, από κοινού με τον Σαουδάραβα διαχειριστή National Grid.
Ο παράγων ΗΠΑ
Η επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων θα λαμβάνει υπόψη τόσο τις τεχνολογικές εξελίξεις στα υποθαλάσσια καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και τις νέες χρηματοδοτικές συνθήκες, με στόχο να προσελκύσει ισχυρούς επενδυτές, ενδεχομένως και από τις ΗΠΑ, οι οποίοι εκδήλωσαν ήδη ενδιαφέρον για συμμετοχή. Πρόκειται για το United States International Development Finance Corporation - DFC, τον αμερικανικό κυβερνητικό οργανισμό χρηματοδότησης που παρέχει δάνεια, επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου, εγγυήσεις και πολιτική ασφάλιση για βιώσιμα εμπορικά έργα όταν η ιδιωτική αγορά δεν μπορεί να καλύψει πλήρως το κόστος τους, του γαλλικού Fund Meridiam. Ενδιαφέρον έχει υπάρξει και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Το έργο συνδέεται και με το ευρύτερο σχήμα συνεργασίας 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ), που προσδίδει νεότερη δυναμική στην ενεργειακή γεωπολιτική της περιοχής. Τα ζητήματα της ενέργειας ιεραρχούνται ψηλά στην ατζέντα των ΗΠΑ.
«Αυτό που καταφέραμε να κάνουμε σε λίγες ημέρες, είναι η κατεύθυνση και η εστίαση του Προέδρου των ΗΠΑ. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε αυτή την ενεργειακή ανεξαρτησία και να αντισταθούμε στα ρωσικά και στα κινεζικά συμφέροντα. Αυτό θα φέρει περιφερειακή σταθερότητα σε όλη την περιοχή (...) Η ενεργειακή ανεξαρτησία, ισούται άμεσα με εθνική ασφάλεια και κυριαρχία», είπε η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ, σχολιάζοντας τις πρωτοβουλίες των ΗΠΑ στην περιοχή.
