Τη στροφή των Κυπρίων στην ενοικίαση και στη διαμονή σε διαμερίσματα τα τελευταία χρόνια καταδεικνύουν στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση της Eurostat «Στέγαση στην Ευρώπη – Έκδοση 2025», αποτυπώνοντας ωστόσο ότι η κουλτούρα και το όνειρο αρκετών Κυπρίων να μένουν στο δικό τους σπίτι δεν έχουν εκλείψει.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Κύπρος εξακολουθεί να έχει σχετικά υψηλό ποσοστό -το πέμπτο υψηλότερο στην ΕΕ- όσον αφορά τη διαμονή σε οικίες αντί σε διαμερίσματα, παρά τη σταδιακή μείωση των τελευταίων ετών.
Υψηλό είναι και το ποσοστό της ιδιόκτητης κατοικίας αντί της ενοικίασης, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά στη δανειοδότηση από τις τράπεζες αλλά και το αυξημένο κατασκευαστικό κόστος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η κατανομή του πληθυσμού ανά τύπο κατοικίας (σπίτι, διαμέρισμα ή άλλο) διαφέρει μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Διαφέρει επίσης ανάλογα με το αν οι πολίτες ζουν σε πόλη, κωμόπολη ή προάστιο ή αγροτική περιοχή.
Στην ΕΕ το 2024 το 51% του πληθυσμού ζούσε σε οικία, ενώ το 48% ζούσε σε διαμέρισμα. Οι οικίες είναι πιο συνηθισμένες στα δύο τρίτα των χωρών της ΕΕ. Η Ιρλανδία (90%) κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού που ζούσε σε οικία, ακολουθούμενη από την Ολλανδία και το Βέλγιο (και οι δύο 77%), καθώς και την Κροατία (76%).
Στην Κύπρο το 74,1% μένουν σε οικία και το 25% σε διαμερίσματα.
Τα υψηλότερα ποσοστά για τα διαμερίσματα παρατηρήθηκαν στην Ισπανία (65%), τη Λετονία (64%) και τη Μάλτα (63%).
Στην Ελλάδα το 59,4% μένει σε διαμερίσματα και το 40,6% σε οικίες.
Το 2024 το 68% του πληθυσμού που ζούσε σε νοικοκυριά της ΕΕ είχε την κυριότητα του σπιτιού του, ενώ το υπόλοιπο 32% ζούσε σε ενοικιαζόμενες κατοικίες. Στην Κύπρο το ποσοστό αυτών που ενοικιάζουν την κατοικία τους είναι 30,6%, ενώ το 69,4% έχει στην κυριότητά του οικία.
Συνήθεια και κουλτούρα
Σχολιάζοντας τα στοιχεία, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου, Πόλυς Κουρουσίδης, ανέφερε στον «Π» ότι εκτός από τη συνήθεια και την κουλτούρα που εξακολουθούν να υπάρχουν ανάμεσα στον κυπριακό πληθυσμό για ιδιοκτησία σπιτιών, επιπρόσθετο ρόλο διαδραματίζει το γεγονός ότι στην Κύπρο πολύς κόσμος ζει σε ημι-αστικές περιοχές και όχι στα κέντρα των πόλεων, όπου βρίσκονται κυρίως διαμερίσματα.
Ο κυριότερος λόγος, εξηγεί, είναι οι μικρότερες αποστάσεις από το κέντρο σε αντίθεση με άλλες χώρες της ΕΕ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, στις πόλεις, το 73% του πληθυσμού της ΕΕ και το 33,2% της Κύπρου ζούσε σε διαμέρισμα και το 27% και 66% αντίστοιχα σε σπίτι. Για τις πόλεις και τα προάστια, το 56% στην ΕΕ ζούσε σε σπίτι και 43% σε διαμέρισμα και στην Κύπρο σε 78,3% και 21,2%, αντίστοιχα.
Στις αγροτικές περιοχές το 83% του πληθυσμού της ΕΕ και το 93,4% της Κύπρου ζούσε σε σπίτι και μόνο το 16% και 5,2%, αντίστοιχα, σε διαμέρισμα.
Παράλληλα, όπως καταδεικνύεται, επισημαίνει ο κ. Κουρουσίδης, στις πιο ανεπτυγμένες χώρες, όπως π.χ. η Γερμανία, Αυστρία και Δανία, οι πολίτες προτιμούν να ενοικιάζουν «ενώ εμείς επίσης λόγω κουλτούρας, το όνειρο των περισσότερων είναι να αγοράσουν σπίτι παρά να ενοικιάζουν».
Παραμένει το όνειρο για σπίτι με διπλά γκαράζ...
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Delfi Partners, Γιώργο Μούντη, στην Κύπρο, το ποσοστό ιδιοκτησίας των κατοικιών υποχωρεί τα τελευταία χρόνια λόγω της ανόδου των τιμών των ακινήτων και του αυξημένου κατασκευαστικού κόστους, ενώ αρνητικά επηρεάζει και η μειωμένη προσφορά ακινήτων.
Παράλληλα, στη μείωση συμβάλλει και η μεγαλύτερη συνεισφορά που καλούνται να καταβάλουν τα νοικοκυριά στις τράπεζες για εξασφάλιση δανείων και το υψηλότερο κόστος δανεισμού των προηγούμενων ετών, το οποίο έχει αρχίσει να υποχωρεί το τελευταίο έτος.
Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι ο κόσμος δεν προτιμά να αγοράζει οικίες καθώς, πέραν του κόστους, υπάρχουν έξτρα δαπάνες για τη συντήρησή τους.
Παρά τη στροφή των Κυπρίων σε διαμερίσματα, υποδεικνύει, «δεν έχει εκλείψει για αρκετούς το Cyprus dream για απόκτηση της δικής τους κατοικίας με πισίνες, κήπους και διπλά γκαράζ. Στην ιδιοσυγκρασία του Κύπριου παραμένει το home ownership που είναι από τα πιο υψηλά στην Ευρώπη».
Μέγεθος κατοικιών
Το μέγεθος των κατοικιών μπορεί να μετρηθεί ως ο μέσος αριθμός δωματίων ανά άτομο. Στην ΕΕ υπήρχε κατά μέσο όρο 1,7 δωμάτιο ανά άτομο το 2024. Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ο μεγαλύτερος αριθμός καταγράφηκε στη Μάλτα (2,2 δωμάτια ανά άτομο), ακολουθούμενη από το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία (2,1 δωμάτια). Στην Κύπρο υπήρχαν κατά μέσο όρο 2 δωμάτια ανά άτομο.
Στο άλλο άκρο της κλίμακας ήταν η Σλοβακία και η Ρουμανία (και οι δύο 1,1 δωμάτιο), η Πολωνία και η Λετονία (και οι δύο 1,2 δωμάτιο κατά μέσο όρο ανά άτομο).
Ένας σχετικός δείκτης είναι ο αριθμός των ατόμων ανά νοικοκυριό. Κατά μέσο όρο, το 2024 υπήρχαν 2,3 άτομα ανά νοικοκυριό στην ΕΕ. Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ο αριθμός αυτός κυμαινόταν από 3,1 άτομα στη Σλοβακία, 2,9 στην Πολωνία, 2,7 στην Κροατία και την Ιρλανδία, έως 2,0 άτομα στη Γερμανία, τη Δανία και τη Σουηδία και 1,9 άτομα στη Φινλανδία και τη Λιθουανία. Στην Κύπρο, ο αντίστοιχος αριθμός είναι 2,5 άτομα ανά νοικοκυριό.
Ποιότητα στέγασης
Η ποιότητα της στέγασης μπορεί να μετρηθεί με πολλούς τρόπους. Ένας τρόπος είναι το αν οι άνθρωποι ζουν σε υπερπλήρη σπίτια. Στην ΕΕ το 2024 το 17% του πληθυσμού ζούσε σε υπερπλήρεις κατοικίες, ποσοστό που μειώθηκε από το 19% του 2010. Στην Κύπρο το φαινόμενο σχεδόν δεν υπάρχει.
Το 2024 τα υψηλότερα ποσοστά υπερπληθυσμού παρατηρήθηκαν στη Ρουμανία (41%), τη Λετονία (39%) και τη Βουλγαρία (34%) και τα χαμηλότερα στην Κύπρο (2%), τη Μάλτα (4%) και την Ολλανδία (5%).
Δεν είναι μόνο ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε ένα σπίτι (κατοικία) που επηρεάζει την ποιότητα ζωής αλλά και η ποιότητα της στέγασης, όπως η ικανότητα να διατηρείται το σπίτι επαρκώς ζεστό.
Στην ΕΕ το 2024 το 9% του πληθυσμού δεν είχε την ικανότητα να διατηρεί το σπίτι του επαρκώς ζεστό. Τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρήθηκαν στη Βουλγαρία και την Ελλάδα (και οι δύο 19%), ακολουθούμενες από τη Λιθουανία και την Ισπανία (και οι δύο 18%), ενώ η Φινλανδία, η Σλοβενία και η Πολωνία (όλες κάτω από 3%) είχαν τα χαμηλότερα ποσοστά. Στην Κύπρο, το 14,6% δεν έχει την ικανότητα να διατηρεί το σπίτι του επαρκώς ζεστό και είναι το έκτο πιο υψηλό ποσοστό στην ΕΕ.
