Ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, παρουσιάζοντας στην ολομέλεια της Βουλής τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026 επανέλαβε με έμφαση την ανάγκη διατήρησης της μακροοικονομικής σταθερότητας και βιώσιμης ανάπτυξης. Η συνεχιζόμενη περίοδο προκλήσεων και γεωπολιτικών εξελίξεων υπαγορεύει τον καταρτισμό ενός προϋπολογισμού που να προβλέπει στην αντιμετώπιση τυχόν αρνητικών εξελίξεων, εξήγησε ο κ. Κεραυνός. «Η αβεβαιότητα στις αγορές, οι γεωπολιτικές εντάσεις, καθώς και οι συνθήκες του παγκόσμιου εμπορίου, συνθέτουν ένα ασταθές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον», είπε
Πειθαρχία και πλεονάσματα
Ο υπουργός τόνισε ρητά την ανάγκη να συνεχιστεί η τρέχουσα πολιτική παραγωγής πρωτογενών πλεονασμάτων, ως βασική προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα της Κύπρου. Στο πλαίσιο του νέου πλαισίου Οικονομικής Διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η απόκλιση που παρατηρήθηκε από τα ανώτατα επίπεδα αύξησης πρωτογενών δαπανών δεν μπορεί να επαναληφθεί, καθώς δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αποκλίσεων από τους δημοσιονομικούς στόχους.
Όπως εξήγησε ο κ. Κεραυνός στο νομοθετικό σώμα, με βάση το νέο πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθορίζει το μέγιστο όριο καθαρών πρωτογενών δαπανών που μπορεί να προβεί μια χώρα μέλος της ΕΕ κατά την προγραμματική περίοδο. Για την Κύπρο, η Επιτροπή έχει καθορίσει μέσο όρο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών 5,2% σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης για την περίοδο 2024-2028.
«Το ποσοστό αυτό, είναι από τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών κρατών μελών λόγω της καλής μακροοικονομικής εικόνας και των δυνατοτήτων, αλλά και των αναγκών της οικονομίας μας», ανέφερε ο κ. Κεραυνός. Ωστόσο η Κύπρος για το 2025 και 2026 προβλέπεται ότι θα αποκλείνει από τον επιτρεπόμενο ρυθμό αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών, σε σύγκριση με τον αρχικό στόχο που τέθηκε ύψους 6% και 5%, αντίστοιχα, λόγω μέτρων που λήφθηκαν μετά την υποβολή του Εθνικού Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού και Διαρθρωτικού Πλάνου τον Οκτώβριο του 2024.
Η απόκλιση οφείλεται κυρίως στο Σχέδιο Αναπλήρωσης του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης, με την αποπληρωμή μέχρι στιγμής ποσού €65 εκατ. στους κουρεμένους καταθέτες και κατόχους αξιογράφων, στην ανανέωση της συνέχισης των μέτρων κατά της ακρίβειας για μηδενικό ΦΠΑ σε αριθμό βασικών αγαθών, καθώς και της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ από 19% σε 9% στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, την επιχορήγηση του κόστους ενέργειας σε χιλιάδες νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις και των μέτρων ανακούφισης στο πλαίσιο της πυρκαγιάς στην ορεινή Λεμεσό τέλος Ιουλίου 2025 που έφθασε στα €90 εκατ. περίπου. Η απόκλιση αυτή θα διορθωθεί τα επόμενα χρόνια.
«Με βάση τις δυνατότητες που μας παρέχει η ορθή και προληπτική ακολουθητέα οικονομική πολιτική, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, μέχρι και το 2028, ο χρονικός ορίζοντας δηλαδή του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών εκτιμάται στο 5%, χαμηλότερος κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες από τη δέσμευση της Δημοκρατίας, ως αποτέλεσμα ενός αυστηρού και στοχευμένου προγραμματισμού, διορθώνοντας έτσι την απόκλιση εντός των αποδεκτών χρονικών περιθωρίων», εξήγησε ο κ. Κεραυνός. Ο υπουργός Οικονομικών περιέγραψε μια «μίνι λιτότητα» για να διορθωθεί έως το 2028 η υπέρβαση στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών τα έτη 2025 και 2026.
Ευνοϊκό το πλαίσιο
Το θετικό είναι ότι η ασκούμενη οικονομική πολιτική ασκείται σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον.
«Παρά τις προκλήσεις, η κυπριακή οικονομία διατηρεί τη δυναμική της, με ισχυρή ανάπτυξη, χαμηλή ανεργία και υγιή δημόσια οικονομικά», τόνισε ο κ. Κεραυνός.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση Αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, που εκδόθηκε την περασμένη εβδομάδα, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μας κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 έφθασε στο 3,6% και οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 10,4%, ενώ η δημοσιονομική μας κατάσταση συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από ισχυρά πλεονάσματα (2025 3,3% και 3,0% το 2026). Οι εξαγωγές υπηρεσιών παραμένουν σε υψηλά επίπεδα κυρίως στον τομέα τεχνολογίας και πληροφορικής, ενώ ο τομέας του τουρισμού καταγράφει ρεκόρ αφίξεων.
