Όλοι εμείς οι κοινοί θνητοί το θεωρούμε δεδομένο και αυτονόητο: ότι η βουλευτική ασυλία δεν προσφέρεται στα μέλη της Βουλής για να μην πληρώνουν τα εξώδικα πρόστιμά τους ή για να προβαίνουν στη διάπραξη ποινικών αδικημάτων χωρίς να λογοδοτούν στη Δικαιοσύνη. Υπάρχουν παραδείγματα στο παρελθόν όπου βουλευτές και βουλεύτριες χρησιμοποίησαν καταχρηστικά την ασυλία που τους προσφέρει το Σύνταγμα για προσωπικό όφελος. Σήμερα, βρισκόμαστε ενώπιον μιας νέας περίπτωσης, όπου ο βουλευτής της ΕΔΕΚ και τέως πρόεδρος του κόμματος, Μαρίνος Σιζόπουλος, θεωρείται ύποπτος για τη διάπραξη σοβαρών ποινικών αδικημάτων που παραπέμπουν σε ενδεχόμενες πράξεις διαφθοράς, όπως απάτη, πλαστογραφία, καταρτισμός πλαστού εγγράφου, κυκλοφορία πλαστού εγγράφου και συνωμοσία για καταδολίευση. Και όμως, δεν μπορεί να ανακριθεί χωρίς τη θέλησή του και χωρίς να αρθεί η ασυλία του, εάν και εφόσον αποφασίσουν κάτι τέτοιο πρώτα ο Γενικός Εισαγγελέας, που θα προωθήσει τη σχετική αίτηση, και ακολούθως οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου που θα την εξετάσουν.
Με βάση τα ισχύοντα, χωρίς τη συγκατάθεση του Γενικού Εισαγγελέα και των δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου, δεν ανακρίνεται, δεν διώκεται και δεν φυλακίζεται βουλευτής, εκτός κι εάν συλληφθεί επ’ αυτοφώρω για τη διάπραξη ποινικού αδικήματος το οποίο επισύρει ποινή φυλάκισης πέντε ετών και άνω. Στο παρελθόν έχουμε γίνει μάρτυρες περιπτώσεων όπου ο Γενικός Εισαγγελέας αρνήθηκε να δρομολογήσει τις διαδικασίες για άρση της ασυλίας βουλευτή, παρά την ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων, με πιο πρόσφατη την περίπτωση του τέως βουλευτή του ΔΗΣΥ, Ανδρέα Κυπριανού. Ο τελευταίος, ενεργώντας εκδικητικά και εκβιαστικά, προσπάθησε να φωτογραφίσει το εσώρουχο της βουλεύτριας Ειρήνης Χαραλαμπίδου, αποκαλώντας την και «τσουλί», επειδή η κ. Χαραλαμπίδου φωτογράφισε τόσο τον ίδιο όσο και άλλους βουλευτές να καπνίζουν σε αίθουσα της Βουλής, παραβιάζοντας τον νόμο που οι ίδιοι ψήφισαν για την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους. Ο τέως Γενικός Εισαγγελέας, Κώστας Κληρίδης, απεφάνθη ότι «νομικά δεν στοιχειοθετείτο ικανοποιητικά το αδίκημα της άσεμνης επίθεσης και ότι δεν θα εξυπηρετείτο το δημόσιο συμφέρον με την υποβολή αιτήματος για άρση της ασυλίας του Ανδρέα Κυπριανού σε σχέση με εκατέρωθεν υβρισίες».
Ο Σιζόπουλος και η έρευνα
Από την πρώτη στιγμή και δημόσια, ο Μαρίνος Σιζόπουλος απέρριψε τα όσα του καταλογίζει το πόρισμα της Αρχής κατά της Διαφθοράς, το οποίο αποτελεί σήμερα αντικείμενο μελέτης στο Ποινικό Τμήμα της Νομικής Υπηρεσίας. Αν πραγματικά ο κ. Σιζόπουλος εννοεί όσα δηλώνει περί αθωότητάς του, τότε ας μην κρυφτεί πίσω από την ασυλία του. Θεωρούμε αυτονόητο ότι, ο Γενικός Εισαγγελέας θα αποταθεί στο Ανώτατο Δικαστήριο για να ζητήσει την άρση της ασυλίας του κ. Σιζόπουλου. Θα πρέπει να αποκαλυφθούν ποιοι βρίσκονται πίσω από το πλαστό έγγραφο, με βάση το οποίο ο κ. Σιζόπουλος και οι τρεις πρώην συνέταιροι του γλύτωσαν σχεδόν €1 εκατ. σε βάρος κυπριακής τράπεζας στην οποία διατηρούσαν «κόκκινο» δάνειο. Άραγε, γνώριζε ο κ. Σιζόπουλος για το πλαστό έγγραφο, όπως υποστηρίζει η Αρχή κατά της Διαφθοράς, ή όχι, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, καταγγέλλοντας ότι έπεσε θύμα του πρώην συνεταίρου του; Απάντηση στο πιο πάνω ερώτημα θα έχουμε μόνο εάν αφεθεί η υπόθεση να διερευνηθεί και παραπεμφθεί ενώπιον της Δικαιοσύνης.
Η προεκλογική δέσμευση Αναστασιάδη και το νομοσχέδιο
Η οριοθέτηση της βουλευτικής ασυλίας αποτελούσε προεκλογική δέσμευση του Νίκου Αναστασιάδη από την πρώτη πενταετία της Προεδρίας του. Το 2013 ετοιμάστηκε σχετικό νομοσχέδιο και κατατέθηκε στη Βουλή από το Υπουργείο Δικαιοσύνης επί θητείας του Ιωνά Νικολάου. Μετά από οκτώ χρόνια, και αφού το επίμαχο νομοσχέδιο συζητείτο κατά διαστήματα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης το απέσυρε από τη Βουλή και το επανακατέθεσε αναθεωρημένο τον Ιανουάριο του 2021, επί θητείας Έμιλυς Γιολίτη, όπου και εκκρεμεί. Ο λόγος που δεν προχωρεί η ψήφισή του είναι, διότι, δεν εξασφαλίζεται η απαιτούμενη πλειοψηφία.
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «ο περί της Τριακοστής Δεύτερης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2021» και κατατέθηκε στη Βουλή για ψήφιση στις 14/1/2021. Με το νομοσχέδιο προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου 83 του Συντάγματος ώστε να περιοριστεί η γενική ασυλία που σήμερα απολαύουν τα μέλη της Βουλής μόνο κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, με την αντικατάσταση του ακόλουθου νέου άρθρου: «Οι βουλευτές δεν υπόκεινται σε ποινική δίωξη και δεν ευθύνονται αστικά ένεκα οποιασδήποτε εκφρασθείσας γνώμης ή ψήφου δοθείσας από αυτούς ή ένεκα οποιασδήποτε δήλωσης ή πράξης διενεργούμενης από αυτούς κατά την άσκηση των βουλευτικών τους καθηκόντων».
Σήμερα, γενική ασυλία
Το άρθρο 83 του Συντάγματος ως έχει σήμερα προβλέπει τα εξής σε σχέση με τη βουλευτική ασυλία: «Οι βουλευταί δεν υπόκεινται εις ποινικήν δίωξιν και δεν ευθύνονται αστικώς ένεκεν οιασδήποτε εκφρασθείσης γνώμης ή ψήφου δοθείσης υπ’ αυτών εν τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο βουλευτής δεν δύναται άνευ αδείας του Ανωτάτου Δικαστηρίου να διωχθεί, συλληφθεί ή φυλακισθεί εφόσον χρόνον εξακολουθεί να είναι βουλευτής. Τοιαύτη άδεια δεν απαιτείται επί αδικήματος επισύροντος ποινήν φυλακίσεως πέντε ετών και άνω εφόσον ο αδικοπραγήσας κατελήφθη επ’ αυτοφώρω. Εις την περίπτωσιν ταύτην το Ανώτατον Δικαστήριον ειδοποιούμενον παρευθύς υπό της αρμοδίας Αρχής αποφασίζει επί της παροχής ή μη της αδείας συνεχίσεως της διώξεως ή της κρατήσεως εφ’ όσον χρόνον ο αδικοπραγήσας εξακολουθεί να είναι βουλευτής. Εάν το Ανώτατον Δικαστήριον αρνηθεί να παράσχει την άδειαν προς δίωξιν του βουλευτού, ο χρόνος καθ’ ον ο βουλευτής δεν δύναται να διωχθεί δεν συνυπολογίζεται εις τον χρόνον παραγραφής του περί ού πρόκειται αδικήματος. Εάν το Ανώτατον Δικαστήριον αρνηθεί να παράσχει την άδειαν προς εκτέλεσιν αποφάσεως φυλακίσεως επιβληθείσης εις βουλευτήν υπό αρμοδίου δικαστηρίου, η εκτέλεσις της αποφάσεως ταύτης αναβάλλεται μέχρις ού ο καταδικασθείς παύσει να είναι βουλευτής».
Ήρθη η ασυλία τεσσάρων βουλευτών
Μέχρι σήμερα, το Ανώτατο Δικαστήριο κατόπιν αίτησης του Γενικού Εισαγγελέα ήρε την ασυλία τεσσάρων βουλευτών προκειμένου να ανακριθούν και κατ’ επέκταση να δικαστούν για τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων. Ειδικότερα:
1 Η πιο πρόσφατη περίπτωση ήταν αυτή του τότε βουλευτή του ΔΗΣΥ και σήμερα ανεξάρτητου βουλευτή, Ανδρέα Θεμιστοκλέους. Το Ανώτατο Δικαστήριο ήρε την ασυλία του κ. Θεμιστοκλέους στις 10 Φεβρουαρίου 2016 για παράβαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, καθώς συνελήφθη επανειλημμένα για υπέρβαση του ορίου ταχύτητας σε αυτοκινητόδρομο. Καταδικάστηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας σε χρηματικό πρόστιμο και σε στέρηση της άδειας οδήγησης για έξι μήνες.
2Έναν χρόνο προηγουμένως, τον Φεβρουάριο του 2015, το Ανώτατο Δικαστήριο ήρε την ασυλία του βουλευτή της ΕΔΕΚ, Φειδία Σαρίκα, για να διερευνηθούν σε βάρος του αδικήματα που αφορούσαν δωροληψία, διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας. Τα αδικήματα διαπράχθηκαν όταν ήταν δήμαρχος Πάφου. Καταδικάστηκε από το Κακουργιοδικείο Πάφου σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης για μίζες που έλαβε από εργοληπτικές εταιρείες που ανέλαβαν τα έργα του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου.
3 Το 1984 το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε την άρση της ασυλίας του βουλευτή του ΔΗΣΥ και δικηγόρου Γιώργου Γεωργίου, ο οποίος, κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης για υπόθεση πλαστογραφίας.
4 Το 1961 το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε την άρση της ασυλίας του βουλευτή του «Πατριωτικού Μετώπου» Λεύκιου Ροδοσθένους, ο οποίος, κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης για υπόθεση εκβιασμού πολίτη με σκοπό την απόσπαση χρημάτων.
