Είναι ξεκάθαρο πως οι πλευρές στο Κυπριακό βλέπουν με αισιοδοξία αλλά και με ρεαλισμό την πρώτη επαφή Νίκου Χριστοδουλίδη και Τουφάν Έρχιουρμαν μεθαύριο Πέμπτη, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην οικία του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Οι αρχικές δηλώσεις για τη συνάντηση είναι αμοιβαίως συγκαταβατικές, δεν επιχειρείται καμία επιβολή της ατζέντας από τις πλευρές, έστω και αν εκφράζονται διαφορετικές οπτικές για τα επόμενα βήματα ενός επικείμενου διαλόγου.
Υπάρχει ωστόσο μια βεβαιότητα ότι η συνάντηση της Πέμπτης θα δώσει τα πρώτα στίγματα για τις τάσεις που θα επικρατήσουν στις επικείμενες συζητήσεις και προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών, με την άφιξη στη Λευκωσία αρχές Δεκεμβρίου και της απεσταλμένης του ΓΓ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν.
Οι πλευρές στις πρώτες τους αντιδράσεις για τη συνάντηση της Πέμπτης κράτησαν γενικά χαμηλά τους τόνους για το εύρος αυτών που αναμένονται, ενώ φροντίζουν με πολύ διακριτικό τρόπο να αποτυπώσουν τις θέσεις τους αλλά και να αποφύγουν τη δημιουργία εκ προοιμίου συνθηκών ικανών να οδηγήσουν την πρώτη συνάντηση σε μη αναμενόμενα αποτελέσματα.
«Εποικοδομητική διάθεση»
Με βάση αυτή την προσέγγιση, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημειώνει ότι, στη συνάντηση, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα εμφανιστεί με «εποικοδομητική διάθεση και ειλικρινή πολιτική βούληση, στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας για την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων από το σημείο που έχουν διακοπεί στο Κραν Μοντανά, για την επίτευξη λύσης του Κυπριακού, στη βάση του πλαισίου που καθορίζουν τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στη βάση των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Από την πλευρά του, χθες ο διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς χαρακτήρισε τη συνάντηση ως «στιγμή κρίσης» επισημαίνοντας ότι «η διαδικασία εισέρχεται σε νέα στάδια που οδηγούν στην επόμενη διευρυμένη συνάντηση ενώπιον του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Όπως ανέφερε, αυτή η συνάντηση θα αποτελέσει «στιγμή κρίσης», όπου θα μετρηθεί η πολιτική βούληση και η στάση όλων των εμπλεκομένων στο Κυπριακό».
«Η αλληλουχία βημάτων»
Ωστόσο ο διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς Μενέλαος Μενελάου, ο οποίος μιλούσε χθες στο ραδιόφωνο του Πολίτη 107.6 & 97.6, ανέφερε ότι η συνάντηση αυτή θα αποτελέσει μια αρχική ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων και καθορισμού του πλαισίου προεργασίας ενόψει της επόμενης διευρυμένης συνάντησης με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, η οποία έχει προγραμματιστεί να γίνει πριν από το τέλος του έτους. Ο κύριος Μενελάου υπογράμμισε ότι η διαδικασία παραμένει εστιασμένη στη συμφωνημένη αλληλουχία βημάτων που τέθηκε μετά τον διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ και τις δύο διευρυμένες συναντήσεις του Μαρτίου και του Ιουλίου. Τόνισε δε πως η ουσία των συνομιλιών δεν έχει ακόμη κινηθεί, λόγω της στάσης της τουρκικής πλευράς που -όπως σημείωσε- βρισκόταν ώς τώρα εκτός του συμφωνημένου πλαισίου.
Παράλληλα, απέφυγε να υιοθετήσει οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα, χαρακτηρίζοντάς το «εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα» που στο παρελθόν δεν λειτούργησε παραγωγικά. Αντ’ αυτού, επέμεινε στην ανάγκη για σταδιακή πρόοδο και «βήματα προς τα εμπρός», εντός του συμφωνημένου πλαισίου και με διασφάλιση του κεκτημένου του Κραν Μοντανά.
«Σφυγμομέτρηση προθέσεων»
Από την πλευρά του, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης σημειώνει τη συνάντηση ως ένα πρώτο βήμα σφυγμομέτρησης των προθέσεων των πλευρών αλλά, όπως αναφέρει, θα πρέπει να μην καλλιεργηθεί ένα κλίμα έξω από το ορθολογιστικό πλαίσιο του διαλόγου. Σημειώνει ότι η απουσία ουσιαστικού διαλόγου εδώ και οκτώ χρόνια δεν βοήθησε στη δημιουργία συνθηκών για «αναζωπύρωση των ελπίδων για λύση στο νησί». Με βάση αυτό το σκεπτικό, σύμφωνα με τον Τ/κ ηγέτη, τόσο ο ίδιος όσο και ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι απαραίτητο να διαχειριστούν σωστά τις προσδοκίες, προσθέτοντας πως, λόγω και των εξελίξεων και των πρωτοβουλιών στην περιοχή, «θα ήταν υπερβολικά αισιόδοξο να πούμε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει κλίμα για λύση». Αυτό δίνει προφανώς και το στίγμα του χρόνου εντός του οποίου ο ίδιος θεωρεί ότι θα κινηθεί η διαδικασία αφού συνδέει ευρύτερες εξελίξεις στην περιοχή με την ουσιαστική πρόοδο στο Κυπριακό.
Σημείωσε ακόμα ότι η δημιουργία αισιοδοξίας είναι υποχρέωση των ηγετών και ότι η αισιοδοξία και η ατμόσφαιρα λύσης θα δημιουργηθούν με τη βούληση για λύση, την ειλικρίνεια, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την αποφυγή αλληλοκατηγοριών από τα Μέσα Ενημέρωσης.
Τι συμβουλεύει ο Ακιντζί
Παρέμβαση για τη συνάντηση της Πέμπτης υπήρξε χθες και από πλευράς του πρώην ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Μουσταφά Ακιντζί. Ο Τουρκοκύπριος πολιτικός μίλησε για την ανάγκη οι δύο ηγέτες να βελτιώσουν το κλίμα και να στηρίξουν την προοπτική λύσης. Θεωρεί ότι είναι δυνατόν να αναζητηθούν πρακτικά βήματα που μπορούν να βελτιώσουν το κλίμα με προτεραιότητα την αποσυμφόρηση και ενίσχυση των σημείων διέλευσης, ενώ καλεί σε επανεκκίνηση δυο σημαντικών ζητημάτων: Το ένα αφορά την επαναλειτουργία του εκπαιδευτικού προγράμματος Imagine που είχε τεθεί σε εφαρμογή μέσω της Τεχνικής Επιτροπής για την Εκπαίδευση, πρόγραμμα που σταμάτησε επί θητείας Τατάρ. Το δεύτερο αφορά την επανέναρξη των εργασιών της Ad hoc επιτροπής για την εναρμόνιση της τουρκοκυπριακής κοινότητας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Οι εργασίες αυτές είχαν διακοπεί μετά από απόφαση της ελληνοκυπριακής πλευράς, παρά το γεγονός ότι ειδικοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεργάζονταν ενεργά με τα τουρκοκυπριακά θεσμικά όργανα την περίοδο 2015 με 2020.
