Τις τελευταίες δέκα ημέρες είδαν το φως της δημοσιότητας τρεις δημοσκοπήσεις για τις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες έδειξαν ότι εισέρχονται στη Βουλή τα δύο κατ' εξοχήν «κόμματα διαμαρτυρίας». Το ΑΛΜΑ του Οδυσσέα Μιχαηλίδη και η Άμεση Δημοκρατία του ευρωβουλευτή Φειδία Παναγιώτου, τα οποία διεκδικούν την τέταρτη θέση στις μετρήσεις για την πρόθεση ψήφου.
Το ΕΛΑΜ εδραιώνεται στην τρίτη θέση και ο ΔΗΣΥ φαίνεται να διατηρεί την πρωτιά. Το ΑΚΕΛ δεν χάνει τη δεύτερη θέση και το ΔΗΚΟ δείχνει να επιβιώνει, πολιτικά και εκλογικά, συγκριτικά με τα υπόλοιπα κόμματα του Κέντρου. Η ΕΔΕΚ, η ΔΗΠΑ, το Κίνημα Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών και το Volt, κάποτε εμφανίζονται κοντά στο όριο εισόδου στη Βουλή και κάποτε απομακρύνονται. Αυτή είναι η εικόνα που εμφανίζουν οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
Ωστόσο, το παιχνίδι δεν τελείωσε ακόμα. Οι βουλευτικές εκλογές είναι σε έξι μήνες και βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Ακόμη δεν γνωρίζουμε ποιοι είναι υποψήφιοι των περισσοτέρων κομμάτων, η προεκλογική εκστρατεία δεν άρχισε, οι συσπειρώσεις βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, υπάρχουν απρόβλεπτοι παράγοντες και περιθώρια σοβαρών λαθών ή αρνητικών εξελίξεων. Η αδιευκρίνιστη ψήφος αγγίζει κάποτε το 30%, με τους αναποφάσιστους να φτάνουν μέχρι και το 20%. Υπάρχει μεγάλη ρευστότητα ψήφου και για την ώρα δεν γίνονται αναγωγές στα ποσοστά των κομμάτων.
Πρώτη εικόνα
Είναι πάντα ανοικτό το ενδεχόμενο να αλλάξει η εικόνα που βλέπουμε στις έρευνες κοινής γνώμης, ανέφερε στον «Π» ο διευθυντής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Pulse Market Research, Παναγιώτης Παναγιώτου, προσθέτοντας ότι «έχουμε κάποιες ενδείξεις, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτοι». Πρόσθεσε δε ότι υπάρχει μια πρώτη εικόνα και πως ενδέχεται να υπάρξουν σημαντικές διαφοροποιήσεις όταν θα ετοιμαστούν τα ψηφοδέλτια των κομμάτων.
Έδωσε μάλιστα ένα υποθετικό παράδειγμα που δείχνει, ωστόσο, τη δυνατότητα αλλαγής του σκηνικού, λέγοντας ότι εάν η Ειρήνη Χαραλαμπίδου πήγαινε στο Volt, τότε το συγκεκριμένο κόμμα θα μπορούσε να πάει στο 5%. «Επειδή ακόμα δεν έχουν στηθεί τα ψηφοδέλτια και δεν δόθηκε ακόμη χρόνος στους υποψήφιους να κάνουν προεκλογικές εξορμήσεις», τόνισε, «είναι πολύ πρόωρο να πούμε ότι οι σημερινές ενδείξεις είναι ενδεικτικές και δεν θα αλλάξουν στην κάλπη».
Ενδεχόμενο ανατροπών
Ερωτηθείς εάν υπάρχει περίπτωση να βρεθούν τελικά εκτός τα κόμματα που σήμερα εισέρχονται στη Βουλή με βάση τις δημοσκοπήσεις, ο κ. Παναγιώτου απάντησε ότι «υπάρχει η πιθανότητα της αποδόμησης». Υπενθύμισε την περίπτωση του Κινήματος Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών, το οποίο άγγιζε το 7-8% προεκλογικά στις βουλευτικές εκλογές του 2021 και κατέληξε στο 4%.
Συνεχίζοντας είπε ότι τον τελευταίο μήνα θα υπάρχει καλύτερη εικόνα, αλλά και πάλι θα «πίνει νερό». Έφερε ως παράδειγμα τον Φειδία Παναγιώτου στις ευρωεκλογές του 2024, λέγοντας ότι «είχε δυναμική δύο εβδομάδων και εκτοξεύτηκαν τα ποσοστά του, ενώ εμείς ως δημοσκόποι αναζητούσαμε τα ποσοστά του στις έρευνες και βλέπαμε ότι μεγάλωνε εκλογικά, αλλά δεν εντοπίζαμε το 19%». Ερωτηθείς εάν η περίπτωση του Φειδία Παναγιώτου είναι η εξαίρεση στον κανόνα, είπε «όντως αυτό είναι, αλλά κατέβασε το ΕΛΑΜ στην τέταρτη θέση και το ΔΗΚΟ στην πέμπτη, άφησε το ΑΚΕΛ με μια έδρα, απέκλεισε την ΕΔΕΚ και ανέτρεψε τις πολιτικές ισορροπίες». Ως εκ τούτου, είπε, υπάρχει ενδεχόμενο ανατροπών και αλλαγών.
Μικρά κόμματα
Κληθείς να απαντήσει εάν τα μικρά κόμματα, που στις σημερινές δημοσκοπήσεις δεν ξεπερνούν το όριο εισόδου στη Βουλή, θα μπορούσαν να το πετύχουν με την αναγωγή, ο κ. Παναγιώτου σημείωσε πως σε αυτό το στάδιο είναι παρακινδυνευμένες οι αναγωγές. Ανέφερε, ωστόσο, ότι εάν δοκιμάσει κάποιος να κάνει αναγωγές τότε θα δει ότι αυτά τα κόμματα προσεγγίζουν το 3%. Ερωτηθείς εάν τα μειωμένα ποσοστά ορισμένων μικρών κομμάτων στις δημοσκοπήσεις οφείλεται στο δείγμα της έρευνας, απάντησε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα αντιπροσώπευσης στο δείγμα και πως αυτή είναι η εικόνα σήμερα.
Υποστήριξε, επίσης, ότι αυτό είναι το αφήγημα της ΔΗΠΑ που είχε κάποια βάση στις ευρωεκλογές του 2019 και στις βουλευτικές εκλογές του 2021, ωστόσο στις ευρωεκλογές του 2024 οι δημοσκοπήσεις έδιναν στο συγκεκριμένο κόμμα 2% και αυτό ήταν τελικά το ποσοστό που έλαβε στην κάλπη.
Για την ΕΔΕΚ σημείωσε ότι όντως καθυστερεί να συσπειρωθεί και συνεπώς δεν είναι θέμα της δημοσκόπησης αλλά των ψηφοφόρων του κόμματος. Συμπλήρωσε ότι το εκλογικό σώμα είναι δυναμικό και όχι στατικό, λέγοντας πως «μπορούν να συμβούν πολλά πράγματα και αναμένω ότι η ΕΔΕΚ θα συσπειρωθεί». Υποστήριξε επίσης ότι η ΔΗΠΑ, την προηγούμενη φορά, έστησε ένα πολύ καλό ψηφοδέλτιο και δημιούργησε ψήφους. Σε αυτή τη φάση, τόνισε, δεν γνωρίζουμε τους υποψήφιους της ΔΗΠΑ και αν καταφέρει να καταρτίσει ξανά ισχυρό ψηφοδέλτιο, τότε δεν αποκλείεται σε άλλη έρευνα να παρουσιάσει ποσοστά της τάξεως του 3-4% και άρα να μιλάμε πλέον για είσοδο του κόμματος στη Βουλή.
Αναφερόμενος στο Volt, είπε ότι σε προηγούμενες δημοσκοπήσεις παρουσίαζε υψηλότερα ποσοστά και τώρα υπάρχει πτώση. Εξέφρασε δε την εκτίμηση ότι «πιθανόν κάποιες απώλειες του ΑΚΕΛ ή πιο κεντροαριστεροί ψήφοι να οδηγηθήκαν σε άλλες επιλογές όπως το ΑΛΜΑ». Πρόσθεσε ότι «εάν ξεφουσκώσει το ΑΛΜΑ τότε μπορεί να κερδίσει το Volt μεγαλύτερη υποστήριξη». Άρα, συνέχισε, είμαστε ακόμη μακριά και τόνισε ότι το 30% του εκλογικού σώματος δεν τοποθετείται, η πλειοψηφία αυτών των ψηφοφόρων είναι αναποφάσιστοι και δεν γνωρίζουμε τι θα ψηφίσουν τελικά.
Η έδρα της Πάφου
Ακολούθως ανέφερε ότι το παιχνίδι δεν τελείωσε και πως οι εκλογές ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει. Ανακοινώθηκαν, όπως είπε, ορισμένα ονόματα αλλά όχι ολοκληρωμένα ψηφοδέλτια και δεν έχει αρχίσει η χρηματοδότηση της προεκλογικής καμπάνιας.
Ερωτηθείς εάν η εμπειρία έδειξε ότι αλλάζει το παιχνίδι όταν γίνουν όλα τα πιο πάνω, ο κ. Παναγιώτου απάντησε καταφατικά και μίλησε για τις πιθανές επιδράσεις από τη μεταφορά έδρας στην Πάφο. Για παράδειγμα, τόνισε, η πέμπτη έδρα στην Πάφο δημιουργεί ενδιαφέρον και έναν ανταγωνισμό μεταξύ της ΕΔΕΚ και του ΑΛΜΑ και αυτό προκαλεί περισσότερο ενδιαφέρον για τις εκλογές. Εάν η ΕΔΕΚ, πρόσθεσε, έχει καλό αποτέλεσμα στην Πάφο λόγω αυτού του ανταγωνισμού, μπορεί αυτό να βοηθήσει το κόμμα να εισέλθει στη Βουλή.
Σημερινός χάρτης
Για το μεγάλο φαινόμενο που παρατηρείται αυτή τη στιγμή μίλησε στον «Π» και η ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της IMR, Χριστίνα Κοκκάλου, λέγοντας ότι συρρικνώνονται τα ποσοστά των δύο μεγάλων κομμάτων (ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ), το ΕΛΑΜ ανεβαίνει και εδραιώνεται στην τρίτη θέση και το ΔΗΚΟ χάνει τον ρυθμιστικό ρόλο που είχε μέχρι σήμερα.
Σημείωσε όμως ότι το ΔΗΚΟ δείχνει αντοχές και πρόσθεσε ότι βλέπουμε να εισέρχονται στη Βουλή δύο νέα κόμματα και να διεκδικούν μια σημαντική θέση (ΑΛΜΑ και Άμεση Δημοκρατία). Ακολούθως είπε ότι παρατηρείται μια πτωτική τάση στα μικρά κόμματα (ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, Κίνημα Οικολόγων κ.λπ.), τονίζοντας ότι ενδεχομένως αυτή η τάση να οφείλεται στην αδυναμία τους να αντιληφθούν τα μηνύματα της κοινωνίας. Επεσήμανε ωστόσο ότι «όσο πιο μικρά είναι τα κόμματα τόσο πιο μεγάλο είναι το στατιστικό σφάλμα».
Πρόσθεσε ότι «οι δημοσκοπήσεις της IMR είναι χωρίς αναγωγή και άρα ένα κόμμα που λαμβάνει ποσοστό 1% σε μια έρευνα όπου το 20% δεν τοποθετείται (δεν αποφάσισε, δεν απαντά κ.λπ.), θα έχει αύξηση στα ποσοστά του εάν αφαιρεθούν εκείνοι που δεν τοποθετήθηκαν». Εξήγησε δε ότι το τελικό αποτέλεσμα της κάλπης διαμορφώνεται με βάση τις πραγματικές ψήφους και άρα ένα κόμμα που εμφανίζει ποσοστό 1% ή 1,5% σε δημοσκοπήσεις χωρίς αναγωγή, πιθανό να φτάσει στο 3% με βάση τα έγκυρα ψηφοδέλτια.
Εκπλήξεις
Ακολούθως μίλησε για τις εκπλήξεις των επερχόμενων εκλογών, λέγοντας ότι διαφαίνεται πως το ΑΛΜΑ και η Άμεση Δημοκρατία θα λάβουν διψήφιο ποσοστό. Στο πλαίσιο των εκπλήξεων έθεσε και τον βαθμό απώλειας της δύναμης του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, αλλά και το πόσο θα πλησιάσει τα δύο μεγάλα κόμματα το ΕΛΑΜ. «Αυτές οι εκλογές», ανέφερε, «θα είναι όλο εκπλήξεις». Πρόσθεσε πως «θα προκύψει μια νέα Βουλή με διαφορετική κατάταξη των κομμάτων». Σημείωσε ωστόσο ότι εικόνα θα ξεκαθαρίσει περισσότερο στις δημοσκοπήσεις του τελευταίου μήνα. Εξέφρασε όμως την εκτίμηση ότι δεν θα είναι πολύ διαφορετική εικόνα από αυτή που έχουμε σήμερα. Βέβαια, όπως είπε, δεν γνωρίζουμε ακόμη τους υποψήφιους των περισσότερων κομμάτων και τόνισε ότι στις εκλογές έχουν μεγάλη σημασία και οι υποψηφιότητες.
«Χαμένη» ψήφος
Ερωτηθείσα εάν η εικόνα που σχηματίζεται σήμερα από τις δημοσκοπήσεις για ορισμένα μικρά κόμματα, που φαίνεται να μένουν εκτός Βουλής, μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά και να τους στερήσει δυναμική στη βάση της λογικής της «χαμένης ψήφου», κ. Κοκκάλου απάντησε ότι επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως οι δημοσκοπήσεις δεν επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό.
O σημερινός ψηφοφόρος
Ο σημερινός ψηφοφόρος επιλέγει κυρίως πρόσωπα αντί κόμματα, ανέφερε ο κ. Παναγιώτου, λέγοντας ότι στην τελευταία δημοσκόπηση του OMEGA φάνηκε ότι 57% υποστηρίζει υποψήφιους και 31% παρατάξεις. Επεσήμανε επίσης ότι δημοσκόπηση έδειξε ότι το Κέντρο είναι πιο ευμετάβλητο στη λογική των υποψηφιοτήτων παρά οι δύο ιδεολογικοί πόλοι (Αριστερά - Δεξιά), οι οποίοι παρουσιάζουν υψηλότερο επίπεδο κομματικού πατριωτισμού. «Στο Κέντρο», συμπλήρωσε, «έχουν μεγαλύτερο ρόλο οι υποψήφιοι και όχι τα κόμματα», αφήνοντας έτσι να νοηθεί ότι οι μεταγραφές και τα πρόσωπα δημιουργούν δυναμική, η οποία θα διαφανεί μετά τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο.
Ερωτηθείς για τη ρευστότητα ψήφου απάντησε ότι σε αυτές τις εκλογές βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο, λόγω και του γεγονότος ότι υπάρχουν νέα κόμματα. Ενδεχομένως, είπε, οι ιδεολογικοί πόλοι (ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ) να μην ξεπεράσουν για πρώτη φορά το 45%. Ερωτηθείς εάν η ρευστότητα στην ψήφο οφείλεται στην προσωποκεντρική προσέγγιση των ψηφοφόρων, ο κ. Παναγιώτου απάντησε ότι οφείλεται κυρίως στην ψυχολογία των εκλογέων, οι οποίοι δεν αποφασίζουν με τον παραδοσιακό τρόπο του κομματικού πατριωτισμού. «Οι σημερινοί ψηφοφόροι», είπε, «αποφασίζουν με πιο πολύπλοκο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά από παράγοντες, όπως το προσωπικό συμφέρον και τι τους εκφράζει, αλλά και τι δεν τους εκφράζει και άρα πιθανό να θέλουν να τιμωρήσουν κάποιο κόμμα».
