Tο Υπουργείο Μεταφορών σε συνεργασία με το Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων προχώρησε στην τοποθέτηση γυναικείων φιγουρών στα φανάρια διάβασης πεζών σε κεντρικά σημεία της Λευκωσίας, με στόχο, όπως ανακοινώθηκε, την ορατότητα της γυναίκας στον δημόσιο χώρο και την προώθηση της ισότητας. Μια συμβολική κίνηση, που στη θεωρία έρχεται να στείλει μήνυμα ότι η γυναίκα έχει θέση παντού, ακόμη και εκεί όπου, συμβολικά και πρακτικά, «ο δρόμος μάς δείχνει πώς να προχωρήσουμε».
Ωστόσο, η είδηση προκάλεσε πληθώρα αντιδράσεων στα social media. Πέρα από τα θετικά σχόλια που χαιρέτισαν την προσπάθεια (ήταν στην κυριολεξία μετρημένα στα δάκτυλα), δεν έλειψαν οι φωνές που υποστήριξαν ότι τέτοιες ενέργειες είναι περισσότερο για το «φαίνεσθαι» παρά για το «είναι». Πολλοί χρήστες σχολίασαν ότι πρόκειται για «ισότητα για τα μάτια του κόσμου», μια επιφανειακή προσέγγιση σε ένα βαθύ κοινωνικό ζήτημα. Ένα από τα σχόλια που ξεχωρίσαμε έλεγε «όσο τα φανάρια αλλάζουν φύλο, η καθημερινότητα γυναικών σε κρίσιμους τομείς της ζωής παραμένει με τα ίδια εμπόδια, τα ίδια αδιέξοδα και την ίδια άνιση μεταχείριση».
Και σχεδόν την ίδια στιγμή που η χώρα συζητούσε για τα «γυναικεία ανθρωπάκια» στις διαβάσεις, μια καταγγελία από τον πρόεδρο του ΠΑΣΠ, Σπύρο Νεοφυτίδη, ήρθε να υπενθυμίσει ότι η πραγματική ισότητα δεν καθρεφτίζεται στα φανάρια. Σύμφωνα με τον ίδιο, η εθνική ομάδα γυναικών στο ποδόσφαιρο χρειάστηκε να ταξιδέψει σχεδόν 15 ώρες για να φτάσει στην Αλβανία -ένα ταξίδι που θα μπορούσε να γίνει σε περίπου 2,5 ώρες. Ενδιάμεσες στάσεις, ταλαιπωρία, καθυστέρηση, εξάντληση πριν από έναν διεθνή αγώνα. Κι όλα αυτά την ώρα που, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, η ανδρική εθνική ομάδα μετακινείται με ναυλωμένες πτήσεις, με όρους επαγγελματικής μεταχείρισης και σεβασμού στο επίπεδο της διοργάνωσης.
Το θέμα έχει συζητηθεί και σε συνεδριάσεις της Βουλής. Οι γυναίκες αθλήτριες λαμβάνουν μικρότερη οικονομική στήριξη, αντιμετωπίζουν περιορισμένες επαγγελματικές προοπτικές, έχουν λιγότερα μέσα και υποδομές. Αν η ισότητα ήταν πράγματι ισότητα, οι συνθήκες προετοιμασίας και συμμετοχής για γυναίκες και άνδρες που εκπροσωπούν τη χώρα θα ήταν τουλάχιστον συγκρίσιμες.
Ναι, οι συμβολισμοί έχουν σημασία. Είναι χρήσιμο να αλλάζουν εικόνες, να ανατρέπονται στερεότυπα, να προβάλλονται θετικά πρότυπα. Αλλά υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στην ουσιαστική πολιτική ισότητας και στη σημειολογία που λειτουργεί ως άλλοθι. Όταν όμως η πραγματικότητα «κοκκινίζει» από ανισότητα, τότε, το πράσινο ανθρωπάκι ή «ανθρωπίνα» στο φανάρι δεν αρκεί για να μας πείσει ότι προχωράμε μπροστά.
Αν θέλουμε πραγματική ισότητα δεν αρκεί να τη φωταγωγούμε. Πρέπει να τη χρηματοδοτούμε. Να την εφαρμόζουμε. Να τη σεβόμαστε στην πράξη, εκεί όπου κρίνεται. Στην εργασία, στον αθλητισμό, στις υποδομές, στη στήριξη, στις ευκαιρίες. Να μην μένει σύμβολο αλλά να γίνεται καθημερινότητα. Γιατί η ισότητα που απλώς φαίνεται, αλλά δεν υπάρχει, δεν είναι πρόοδος. Είναι διακόσμηση. Και ο δρόμος για την πραγματική αλλαγή δεν περνά μόνο από τις διαβάσεις, περνά από αποφάσεις.
