Η συζήτηση για την αποποινικοποίηση της κάνναβης με αυστηρούς ελέγχους επανήλθε στη δημόσια σφαίρα με πρόταση του Volt, με τους υποστηρικτές να αναφέρουν πως σε αυστηρό πλαίσιο είναι πιο ελεγχόμενη, ενώ οι αντιδρούντες ισχυρίζονται πως μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της εγκληματικότητας και του εθισμού. «Η πολιτική των τελευταίων χρόνων έχει αποτύχει να περιορίσει τη χρήση και να προστατεύσει τους πολίτες», περιγράφει στον «Π» η δρ Λυσία Δημητρίου, ερευνήτρια στο University of Oxford και αντιπρόεδρος του Volt Κύπρου. Σύμφωνα με την κ. Δημητρίου, η ρυθμιστική πρόταση που γίνεται σε συνεργασία με ομάδα επιστημόνων, αφορά ενήλικες, αυστηρούς ποιοτικούς ελέγχους, αδειοδότηση καλλιέργειας και εμπορίας από αρμόδια αρχή, φορολόγηση και επανεπένδυση των εσόδων σε πρόληψη, θεραπεία και έρευνα. «Δεν μιλάμε για αποποινικοποίηση, μιλάμε για νομιμοποίηση μέσω πλαισίου», αναφέρει ενώ στο επιχείρημα ότι η νομιμοποίηση αυξάνει τη χρήση αναφέρει πως τα ευρωπαϊκά στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν δραματική αύξηση όταν υπάρχει σωστό πλαίσιο. «Αυτό που σίγουρα αυξάνεται χωρίς πλαίσιο είναι η ισχύς της μαύρης αγοράς. Σήμερα το προϊόν είναι συχνά νοθευμένο και πολύ επικίνδυνο», λέει.
Αντεπιχειρήματα
Οι επιφυλάξεις γύρω από τη νομιμοποίηση δεν είναι αβάσιμες, αφού παραμένει η πιο διαδεδομένη ουσία στην Ευρώπη και δη η THC έχει διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, αυξάνοντας τους κινδύνους εξάρτησης και ψυχωσικών επεισοδίων. Παράλληλα, χώρες που προχώρησαν σε ρύθμιση, όπως η Γερμανία, χρειάστηκε να θεσπίσουν αυστηρά όρια για την οδήγηση και κανόνες για τη διάθεσή της, προκειμένου να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις στη δημόσια ασφάλεια. Το παράδειγμα της Μάλτας δείχνει ότι μια ρύθμιση μπορεί να λειτουργήσει μόνο όταν συνοδεύεται από διαφάνεια, εποπτεία και ξεκάθαρους κανόνες.
Δύσκολη πρόσβαση
Στο νομικό σκέλος η Κύπρος επιτρέπει τη φαρμακευτική κάνναβη με αυστηρή αδειοδότηση, ωστόσο το σύστημα παραμένει δυσκίνητο. «Η ανάγκη είναι έντονη», σημειώνει ο Δημήτρης Λαμπριανίδης, εκ μέρους της Ομοσπονδίας Αναπήρων. «Ζητούμε απλοποίηση διαδικασιών, ένταξη στο ΓεΣΥ, ενημέρωση των ασθενών χωρίς ταμπού». Σήμερα, πολλοί ασθενείς στρέφονται στη μαύρη αγορά επειδή οι εγκρίσεις αργούν. Το Volt εισηγείται παράλληλα, επέκταση και αποστιγματοποίηση της ιατρικής χρήσης. Θυμίζεται πως στην Κύπρο δεν επιτρέπεται για άλλους λόγους η χρήση, ενώ HHC (εξαϋδροκανναβινόλη - ημισυνθετικό κανναβινοειδές που παράγεται εργαστηριακά και μιμείται τη δράση της THC) κινείται στην γκρίζα ζώνη, δεν υπάρχει δηλαδή σαφής, οριζόντια ρύθμιση.
Καμπάνιες ΟΝΕΚ
Ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου (ΟΝΕΚ) υλοποιεί ενημερωτικές καμπάνιες πρόληψης στα γυμνάσια, με τη συμμετοχή νοσηλευτών ψυχικής υγείας και στόχο την έγκαιρη ευαισθητοποίηση των μαθητών, όπως εξηγεί ο λειτουργός Στέλιος Παπαπέτρου. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των δράσεων παραμένει περιορισμένη και απαιτείται πιο ουσιαστική, διαδραστική προσέγγιση μέσα στις σχολικές αίθουσες. Η Ιωάννα, μαθήτρια λυκείου, μεταφέρει μια ανησυχητική εικόνα: «Η χρήση είναι απενοχοποιημένη και κανονικοποιημένη μεταξύ των περισσότερων μαθητών με γνωστά σημεία μέσα κι έξω από το σχολείο», αναφέρει και λέει πως η καμπάνια για τα ναρκωτικά στα σχολεία δεν είναι αποτελεσματική, ενώ λέει πως οι καθηγητές δεν μπορούν να συμβάλουν στους ελέγχους.
Νοθευμένο προϊόν
O Γιώργος είναι χρόνιος χρήστης και εξηγεί πώς λειτουργεί η μαύρη αγορά. «Παραγγέλνεις ανώνυμα μόνο με τηλεφώνημα. Οι dealers είναι πάντα πολύ προσεκτικοί, αναφέρει και λέει πως στην Κύπρο είναι σχεδόν πάντα νοθευμένο το προϊόν με ισχυρό THC ή HHC, και το καταλαβαίνεις αφού έχω συχνά πονοκεφάλους και αδιαθεσία μετά τη χρήση». Η νοθεία δεν είναι τυχαία, λέει «το κάνουν και για να αυξήσουν τον εθισμό και για να μεγαλώσουν την παραγωγή». Ο ίδιος ισχυρίζεται πως τα βαποράκια δουλεύουν με στόχους, αν δεν πιάσουν το quota, τα σακουλάκια περνούν στον επόμενο. Δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά μια οικονομία σκιών που τρέφεται από την αδιαφάνεια. Εκεί στηρίζεται και το επιχείρημα υπέρ της ρύθμισης, να στερέψει το παράλληλο δίκτυο και ο έλεγχος να περάσει σε θεσμικά κανάλια με πραγματικούς ποιοτικούς ελέγχους.
