Στο άκρως ενδιαφέρον, φιλοσοφικό δυστυχώς, ερώτημα «ποια θα ήταν η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος σήμερα αν είχαμε φυσικό αέριο;», απαντά ο καθηγητής του Ινστιτούτου Κύπρου, Θεόδωρος Ζαχαριάδης. Ο κ. Ζαχαριάδης εργάστηκε ως συντονιστής του έργου ανάλυσης αντικτύπου του «Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα» και ως σύμβουλος της προηγούμενης κυβέρνησης σε σχέση με την κατάρτιση της πρότασης για την πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση.
Μικρή μείωση, αλλά καλοδεχούμενη
Στο συμπέρασμα της εργασίας του ο καθηγητής τεκμηριώνει πώς και γιατί η χρήση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή θα οδηγούσε στη μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού κατά 15-20%. «Από τους υπολογισμούς μας, αυτό που προκύπτει είναι ότι οι δηλώσεις του τύπου 'το φυσικό αέριο θα έριχνε 30-40% την τιμή του ηλεκτρισμού' είναι υπερβολικές», επισημαίνει. «Αυτό», προσθέτει, «μπορεί να συμβεί στο μέλλον, αν η Κύπρος θα διαπραγματευτεί χαμηλές τιμές υγροποιημένου αερίου LNG. Περισσότερο όφελος θα είχαν οι μεγάλοι καταναλωτές ρεύματος με συμβόλαια με ιδιώτες παραγωγούς/προμηθευτές. Στις σημερινές συνθήκες πάντως, μια μείωση 17% θα ήταν πιο πιθανή. Μικρή, αλλά καλοδεχούμενη».
Από τα 28,3 στα 23,4 σ/Kwh
Όπως εξηγεί, αναλύοντας τους υπολογισμούς στους οποίους προέβη, αν σήμερα:
- με μέσο κόστος καυσίμου (περίοδος Ιανουαρίου – Ιουλίου 2025) €768/τόνο η τελική λιανική τιμή του οικιακού ρεύματος για ένα μέσο νοικοκυριό με κατανάλωση τις 1.500 κιλοβατώρες τη διμηνία διαμορφώνεται στα 28,3 σ/Kwh και αν
- η μέση τιμή υγροποιημένου φυσικού αερίου που εισάγεται στην Ευρώπη, κυμαίνεται στα 12 δολάρια ανά MMBTU, η είσοδος φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή θα έριχνε τις τιμές κατά 17% (ενδιάμεσο σενάριο), δηλαδή στα 23,4 σ/kWh. Σε αυτόν τον υπολογισμό λαμβάνεται υπόψη και το ότι η τιμή θα πρέπει να αποσβέσει το κόστος των υποδομών φυσικού αερίου.
Για σκοπούς υπολογισμού, πλην της αναπροσαρμογής των καυσίμων και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τη χρήση φυσικού αερίου, γίνεται η παραδοχή πως όλες οι υπόλοιπες χρεώσεις που υπεισέρχονται στη λιανική τιμή, μεταξύ των οποίων το κόστος παραγωγής, το διοικητικό κόστος, η χρήση του δικτύου, το πράσινο τέλος κ.λπ., δεν μεταβάλλονται αισθητά.
Κόστος καυσίμου από 40% στο 27%
Όσον αφορά το κόστος καυσίμου της ΑΗΚ θα πέσει ελαφρώς, βάσει της σύγκρισης του τωρινού κόστους εισαγωγής πετρελαιοειδών με το μέσο κόστος του LNG σήμερα στην Ευρώπη. «Αν είχαμε σήμερα φυσικό αέριο, θα άλλαζαν στην τιμή του ηλεκτρισμού η αναπροσαρμογή λόγω κόστους εκπομπών και η αναπροσαρμογή λόγω κόστους καυσίμων. Αυτή τη στιγμή, με τη χρήση πετρελαιοειδών στην ηλεκτροπαραγωγή, το κόστος καυσίμων και εκπομπών, μαζί με τον ΦΠΑ που αναλογεί, ανέρχεται στο 40% της τελικής τιμής. Στην περίπτωση χρήσης φυσικού αερίου στις μονάδες του Βασιλικού, τα κόστη αυτά θα έπεφταν στο 27% της λιανικής τιμής ηλεκτρισμού», αναφέρει στον «Π» ο κ. Ζαχαριαδης.
€74 όφελος τη διμηνία
Όπως συνάγεται, εάν σήμερα ένα μέσο νοικοκυριό με κατανάλωση 1.500 kW/h πληρώνει λογαριασμό ρεύματος ύψους €425 τη διμηνία, με φυσικό αέριο θα πλήρωνε €351. H εξοικονόμηση που θα είχε στον διμηνιαίο λογαριασμό θα ήταν €74. Ετησίως ο οικογενειακός προϋπολογισμός θα επωφελείτο με €444.
Εκτός από την τιμή του καυσίμου, οι εξοικονομήσεις προέρχονται και από τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 33% από τη χρήση φυσικού αερίου στο Βασιλικό, σε σύγκριση με το σημερινό μείγμα μαζούτ και πετρελαίου. Επομένως, η ΑΗΚ θα αγοράζει 33% λιγότερα από τα ακριβά δικαιώματα εκπομπών, των οποίων το κόστος μετακυλίεται στους καταναλωτές. Από αυτό, αναφέρει ο κ. Ζαχαριάδης στη μελέτη του, το 25% οφείλεται στη χαμηλότερη περιεκτικότητα του φυσικού αερίου σε άνθρακα και το υπόλοιπο 8% στον υψηλότερο βαθμό απόδοσης των μονάδων όταν καίνε φυσικό αέριο.
Πιο κερδισμένοι οι φτωχότεροι
Πόσο σημαντική είναι, κατά την άποψη του Θεόδωρου Ζαχαριάδη, μία μείωση της τάξης του 17% στον λογαριασμό ρεύματος; Σε μία εποχή που ο Κύπριος πληρώνει τον δεύτερο ακριβότερο λογαριασμό στην Ευρώπη στη βάση της αγοραστικής του δύναμης... Όπως εξηγεί, «βάσει της πιο πρόσφατης Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών της Στατιστικής Υπηρεσίας, τα κυπριακά νοικοκυριά δαπανούν κατά μέσο όρο 2,5% του καθαρού τους εισοδήματος για ηλεκτρισμό. Η διαφορά όμως είναι μεγάλη, ανάλογα με το εισόδημα του νοικοκυριού. Επειδή ο ηλεκτρισμός είναι είδος πρώτης ανάγκης, τα φτωχότερα νοικοκυριά ξοδεύουν πάνω από 5% του εισοδήματός τους για ρεύμα, ενώ τα πλουσιότερα μόλις 1,4%. Αυτό σημαίνει πως η ακρίβεια στον ηλεκτρισμό επιβαρύνει δυσανάλογα τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα. Με το φυσικό αέριο, μείωση 17% στην τιμή του ηλεκτρισμού θα αύξανε την αγοραστική δύναμη των φτωχότερων νοικοκυριών κατά σχεδόν 1%, ή κατά 100-150 ευρώ τον χρόνο, που δεν είναι αμελητέο ποσό».
Βεβαίως, η πτώση της τιμής θα αντανακλάτο κυρίως στα νοικοκυριά που δεν έχουν εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά συστήματα, που σήμερα ανέρχονται στο 75-80% των οικιακών καταναλωτών.
Όπως διευκρινίζει, «όσοι έχουν εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά, μπορεί να επηρεάζονταν ελάχιστα με το φυσικό αέριο. Όμως, ήδη έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος ηλεκτρισμού χάρη στα φωτοβολταϊκά σε σύγκριση με τους καταναλωτές που – είτε λόγω έλλειψης χρημάτων είτε λόγω έλλειψης χώρου – δεν έχουν περιθώριο αξιοποίησης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Επίσης, επειδή το φυσικό αέριο είναι πιο καθαρό καύσιμο από τα πετρελαιοειδή που χρησιμοποιούνται σήμερα στο Βασιλικό, θα μειωθούν πολύ οι εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων (οξειδίων του αζώτου, σωματιδίων, διοξειδίου του θείου). Αυτό θα βελτιώσει την ποιότητα του αέρα και άρα τη δημόσια υγεία, ειδικά στην περιοχή του Βασιλικού».
Μειώσεις και στις επιχειρήσεις
Σύμφωνα με τον κ. Ζαχαριάδη, παρόμοια ποσοστιαία μείωση θα πρέπει να αναμένεται στις διατιμήσεις ηλεκτρικού ρεύματος εμπορικών και βιομηχανικών καταναλωτών ηλεκτρισμού, κάτι που θα οδηγήσει σε μείωση στο κόστος παραγωγής τους και σε ελαφριά βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Θα ρίξει όμως και τις τιμές στο λιανικό εμπόριο; Ποια είναι η δική του εκτίμηση; «Δεν είμαι βέβαιος ότι μια μείωση στην τιμή του ρεύματος κατά 10-20% μπορεί να μεταφραστεί σε αισθητή μείωση τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών που πουλούν οι επιχειρήσεις μας. Όμως, είναι μια ελάφρυνση».
Η χρήση φυσικού αερίου σε συνδυασμό με τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας επιφέρει μία επιπλέον ελάφρυνση στους καταναλωτές;, ρωτήσαμε τον καθηγητή. «Θα πρέπει να αναμένεται ότι κάποιοι μεγάλοι καταναλωτές ηλεκτρισμού (λ.χ. βιομηχανίες) θα μπορούν να επωφεληθούν από χαμηλότερες τιμές μετά από συμφωνίες με ιδιώτες παραγωγούς/προμηθευτές ηλεκτρισμού. Αυτό όμως δεν θα αφορά τη μεγάλη πλειονότητα των οικιακών καταναλωτών. Επίσης, με τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς, το όφελος από τη χρήση φυσικού αερίου μπορεί να είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο, ανάλογα με το κατά πόσο θα εντάσσονται στην αγορά ηλεκτρισμού οι μονάδες της ΑΗΚ στη Δεκέλεια που αποτελούν μέρος των Υποχρεωτικά Ενταγμένων Μονάδων του συστήματος». Να υπενθυμίσουμε ότι οι πεπαλαιωμένες κοστοβόρες και ρυπογόνες μονάδες της ΑΗΚ στη Δεκέλεια καίνε σήμερα μαζούτ. Ο οργανισμός βρίσκεται σε διαδικασία αγοράς νέων μονάδων με κόστος που ξεπερνά τα €150 εκατ., οι οποίες όμως θα καίνε ντίζελ, η τιμή του οποίου είναι υψηλότερη από το μαζούτ, πόσω μάλλον από το φυσικό αέριο.
