Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα είναι αισθητές στην κυπριακή οικονομία τα επόμενα χρόνια, ενώ προβληματισμός υπάρχει για την επίδραση στον τουριστικό τομέα της Κύπρου που με βάση σενάριο «Business as Usual», οι απώλειες μπορεί να φθάσουν τα 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Το θέμα απασχολεί και το Υφυπουργείο Τουρισμού, όπως δηλώνει στον «Π» ο υφυπουργός Κώστας Κουμής, με λήψη συγκεκριμένων μέτρων.
Ευρήματα συνοπτικής έκθεσης από έργο που χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών με θέμα «Κλιματική Αλλαγή και οι Επιπτώσεις της στην Κυπριακή Οικονομία», καθώς και από την ερευνητική επιχορήγηση «Economic Policy Modelling Hub» που χρηματοδοτείται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κύπρο, δείχνουν ότι η χώρα είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή.
Με βάση μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν, εξετάστηκαν οι μακροοικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην κυπριακή οικονομία, κυρίως για τους φυσικούς κινδύνους από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και σε μικρότερο βαθμό για τους κινδύνους μετάβασης, δηλαδή από τις οικονομικές μετατοπίσεις που απαιτούνται για τη μετάβαση προς ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ανθεκτικό στην κλιματική αλλαγή.
Η ανάλυση εξετάζει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τόσο σε συνολικό όσο και σε τομεακό επίπεδο. Το κύριο εύρημα είναι ότι οι φυσικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή μπορεί να είναι αρκετά σημαντικοί βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η έγκαιρη και φιλόδοξη μετάβαση, αναφέρεται, μειώνει το μακροπρόθεσμο μακροοικονομικό κόστος και διατηρεί τον δημοσιονομικό χώρο. Αντίθετα, υποδεικνύεται, η καθυστέρηση της δράσης οδηγεί σε επίμονη συρρίκνωση σε όλους τους τομείς και σε απότομες απώλειες εσόδων. Ωστόσο, η μετάβαση απαιτεί στοχευμένες πρωτοβουλίες πολιτικής που επικεντρώνονται στην ενίσχυση της παραγωγικότητας της παραγωγής καθαρής ενέργειας.
Ένας εξωτερικός κίνδυνος
Παρ' όλο που η οικονομία της Κύπρου βασίζεται στις υπηρεσίες, ιδίως στον τουρισμό, τα χρηματοοικονομικά και τη ναυτιλία και δεν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από βιομηχανίες υψηλών εκπομπών, η κλιματική αλλαγή λειτουργεί ως εξωτερικός κίνδυνος που εξαπλώνεται σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, επισημαίνεται.
Το Υπουργείο Οικονομικών αναφέρεται σε τρία σενάρια για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Στο σενάριο «business-as-usual» (BAU), η οικονομία συρρικνώνεται κατά σχεδόν 8% και 25% βραχυπρόθεσμα (έως το 2040) και μακροπρόθεσμα (έως το 2100) αντίστοιχα. Μέχρι το 2050, οι σωρευτικές απώλειες ΑΕΠ ανέρχονται σε περίπου 29 δις ευρώ. Μέχρι το 2100, το χάσμα διευρύνεται δραματικά: 162 δις. ευρώ στο πλαίσιο του BAU (περισσότερο από πέντε φορές το σημερινό ΑΕΠ).
Εάν η γεωργική, τουριστική και χρηματοοικονομική παραγωγή και η παραγωγή υπηρεσιών αντιπροσωπεύουν το 1,7%, 13% και 8% αντίστοιχα της συνολικής παραγωγής της Κύπρου, αυτό σημαίνει ότι έως το 2050 οι σωρευτικές απώλειες ΑΕΠ στο πλαίσιο του BAU μπορούν να φτάσουν περίπου τα 0,5 δισεκατομμύρια ευρώ στη γεωργία, τα 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ στον τουρισμό και τα 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Σημειώνεται ότι η ανάλυση δεν έλαβε υπόψη τα έντονα κλιματικά σοκ που συμβαίνουν συχνότερα (π.χ. πυρκαγιές, τυφώνες, πλημμύρες) και βραχυπρόθεσμα θα μπορούσαν να αυξήσουν δραματικά το οικονομικό και δημοσιονομικό βάρος, ενώ δεν ενσωματώνει την πολιτική αντίδραση σε τομεακό επίπεδο και τις συμπεριφορικές αντιδράσεις των νοικοκυριών.
Τα πρώτα σημάδια
«Η κλιματική αλλαγή αποτελεί σήμερα μία από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές προκλήσεις ανά το παγκόσμιο, με επιπτώσεις και απειλές σε πολλούς τομείς, μη εξαιρουμένου βεβαίως και του τομέα του τουρισμού. Οι κύριες επιπτώσεις της είναι δυστυχώς σε πολλά μέρη της υφηλίου εμφανείς όπως, για παράδειγμα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η αύξηση της θερμοκρασίας κυρίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο, οι πλημμύρες και οι έντονες περίοδοι ξηρασίας, όπως και οι διαβρώσεις στο παραλιακό μέτωπο από την αύξηση της στάθμης του νερού», σχολιάζει στον «Π» ο υφυπουργός Τουρισμού, Κώστας Κουμής.
«Ευτυχώς στη χώρα μας δεν είχαμε μέχρι σήμερα έντονα καιρικά φαινόμενα, τα πρώτα σημάδια των επιπτώσεων όμως, έχουν ήδη εμφανιστεί», επισημαίνει.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό Τουρισμόύ, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση στοχευμένων δράσεων για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση και το υφ. Τουρισμού, αναφέροντας ότι «έχουμε ήδη υλοποιήσει δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση, όπως η ενημέρωση της βιομηχανίας με συνέδρια, διάθεση επιχορηγήσεων με σκοπό την αντικατάσταση πεπαλαιωμένου εξοπλισμού με eco - friendly devices και άλλα».
Προβληματισμός ξενοδόχων
«Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μας προβληματίζουν έντονα και είναι κάτι που αξιολογούμε», αναφέρει στον «Π» ο γενικός διευθυντής του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), Χρίστος Αγγελίδης. «Τα τελευταία χρόνια με τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες, που δεν είναι φιλικές προς τους τουρίστες, αναγκαζόμαστε να ζούμε στο όριο του νερού, του ηλεκτρισμού και του αποχετευτικού», τονίζει.
Σύμφωνα με τον κ. Αγγελίδη, αυτό που επείγει είναι η πραγματική διαχείριση των φυσικών πόρων με αναγκαία τη λήψη μέτρων αστικής δασοκομίας, δηλαδή να επεκτείνουμε το πράσινο στη χώρα με δέντρα που δημιουργούν σκιά. «Αφού ετοιμάσουμε πλάνο ιδεών και προτάσεων, θα επιδιώξουμε συναντήσεις και με κρατικούς αξιωματούχους», επισημαίνει. «Θα πρέπει να ετοιμαστούν σενάρια, αλλά και να προταθούν λύσεις προκειμένου να προστατευθεί ο τουρισμός και η οικονομία ευρύτερα», τονίζει.
«Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα ο τουριστικός τομέας. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η πίεση στους φυσικούς πόρους, όπως το νερό, επηρεάζουν άμεσα τη βιωσιμότητα των προορισμών και των επιχειρήσεων φιλοξενίας. Ο ΣΤΕΚ θεωρεί επιτακτική την ανάγκη για προσαρμογή και λήψη μέτρων, τόσο σε επίπεδο Πολιτείας όσο και επιχειρήσεων, μέσα από στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης και επενδύσεις σε ανθεκτικές υποδομές», αναφέρει η διευθύντρια του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), Χρυσαίμιλη Ψηλογένη.
