Με την πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα του νέου αντιαεροπορικού συστήματος που προμηθεύτηκε η Εθνική Φρουρά από το Ισραήλ, καλύπτεται -ίσως με τον καλύτερο δυνατό τρόπο- ένα από τα μεγαλύτερα κενά που είχε η άμυνα του τόπου. Η αεράμυνα της Δημοκρατίας, πλέον, εξελίσσεται σε ένα από τα δυνατά μας όπλα, καθώς το σύστημα Barak Mx θεωρείται από τα πιο σύγχρονα και ευέλικτα με πολλαπλές δυνατότητες για αντιμετώπιση διαφορετικών απειλών.
Η αναβάθμιση της αντιαεροπορικής προστασίας της Κυπριακής Δημοκρατίας είχε ιεραρχηθεί ως πρώτη προτεραιότητα από τους επιτελείς του ΓΕΕΦ, στο πλάνο που είχε καταρτιστεί για ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς, σε ορίζοντα 8ετίας. Οι σχετικές διεργασίες είχαν ξεκινήσει από το 2021 και κατόπιν αξιολόγησης των επιλογών που υπήρχαν, η Εθνική Φρουρά κατέληξε στο συγκεκριμένο σύστημα. Σημαντικό – αν όχι τον σημαντικότερο – παράγοντα στην επιλογή του Barak Mx διαδραμάτισαν τα χαρακτηριστικά του, καθώς είναι ό,τι πιο κοντινό στα δεδομένα της Κυπριακής Δημοκρατίας και στις δυνητικές απειλές τις οποίες θα κληθεί να αντιμετωπίσει το ισραηλινό σύστημα.
Αρμόδια στρατιωτική πηγή χαρακτήρισε την απόκτηση του νέου ισραηλινού αντιαεροπορικού συστήματος ως τεράστια επιτυχία για την Εθνική Φρουρά, με κύριο κριτήριο τους αμυντικούς σχεδιασμούς. Μιλώντας στον «Π», εξήγησε ότι με το Barak Mx και με τα υφιστάμενα αντιαεροπορικά συστήματα που διαθέτει η Εθνική Φρουρά, δημιουργείται – επί της ουσίας- μια ομπρέλα αεράμυνας με τριπλή προστασία. «Όλα τα σύγχρονα αντιαεροπορικά συστήματα διαθέτουν προστασία η οποία καλύπτει τρία επίπεδα. Μικρού, μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς. Και όλα αυτά με ένα σύστημα, το οποίο προσφέρει άμεσο εντοπισμό, κλείδωμα του στόχου και εάν χρειαστεί κατάρριψη του στόχου με το ανάλογο πυρομαχικό», ανέφερε η ίδια πηγή.
Τμηματικά στην Κύπρο
Η μεταφορά ενός τέτοιου συστήματος στην Κύπρο δεν αποτελεί εύκολο εγχείρημα. Πέραν από τους προφανείς λόγους που άπτονται θεμάτων εθνικής ασφάλειας, απαιτείται σχεδιασμός για τη μεταφορά όλων των μερών που απαρτίζουν το σύστημα. Δηλαδή των αυτοκινούμενων ραντάρ και των εκτοξευτών με τους πυραύλους. Ως εκ τούτου, η μεταφορά γίνεται σταδιακά. Με τη μεταφορά όλων των μερών του συστήματος θα τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», το σύστημα εγκαθίσταται σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις της Εθνικής Φρουράς, όπου εδρεύει μονάδα με ειδίκευση στον χειρισμό αντιαεροπορικών συστημάτων.
Από το Iron Dome στο Barak Mx
Το βασικό ερώτημα κυρίως ανάμεσα σε στρατιωτικούς είναι κατά πόσο τίθεται θέμα σύγκρισης μεταξύ του γνωστού αντιαεροπορικού συστήματος που διαθέτει η άμυνα του Ισραήλ, Iron Dome, με το Barak Mx. Πρόσωπα που γνωρίζουν τις δυνατότητες των δύο αντιαεροπορικών συστημάτων, θεωρούν ότι το Barak Mx υπερτερεί του Iron Dome καθώς ενσωματώθηκαν σε αυτό περισσότερες δυνατότητες και σαφώς καινούργιες τεχνολογίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες από ανοικτές πηγές, σε αντίθεση με άλλα συστήματα που είναι προσαρμοσμένα σε συγκεκριμένες αποστολές, το Barak Mx προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη και το πεδίο επιχειρήσεων. Το σύστημα αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία: Το Κέντρο Διοίκησης Μάχης (BMC), το οποίο λειτουργεί ως «εγκέφαλος» και συντονίζει την εμπλοκή των πυραύλων, τους πυραύλους-αναχαιτιστές, που διατίθενται σε τρεις εκδόσεις διαφορετικής εμβέλειας και τους αισθητήρες και τα ραντάρ, που εντοπίζουν και παρακολουθούν τους στόχους.
Η ευελιξία αυτή καθιστά το Barak MX ικανό να αναλάβει αποστολές άμυνας σημείου, περιοχής ή και συνδυασμένων δυνάμεων, με χαμηλότερο κόστος και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Έχει δηλαδή τη δυνατότητα να εντοπίζει και να κλειδώνει ταυτόχρονα στόχο στον αέρα και ένα χερσαία σημείο. Το Barak Mx φέρει τριών ειδών πυραύλους (MRAD, LRAD και ER) οι οποίοι έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, κυρίως σε ό,τι αφορά την εμβέλειά τους. Ο MRAD καλύπτει αποστάσεις έως 35 χιλιομέτρων, ο LRAD φτάνει τα 70 χιλιόμετρα, και ο πιο ισχυρός ER διαθέτει πρόσθετο επιταχυντή (booster) και επιτυγχάνει εμβέλεια έως 150 χιλιόμετρα.
Και οι τρεις εκδόσεις εκτοξεύονται κάθετα, προσφέροντας κάλυψη 360 μοιρών και δυνατότητα ταχείας αντίδρασης σε ξαφνικές απειλές. Διαθέτουν ενεργό αισθητήρα ραντάρ, που τους επιτρέπει να εντοπίζουν και να καταρρίπτουν στόχους υψηλής ταχύτητας και ευκινησίας, όπως μαχητικά αεροσκάφη ή πυραύλους cruise. Οι αναχαιτιστές μπορούν να φτάσουν σε ύψη από 20 έως 30 χιλιομέτρων, ενώ οι εκδόσεις μεγάλου βεληνεκούς έχουν ικανότητα ελιγμών έως και 50 g.
Σύγχρονα ραντάρ
Για τον εντοπισμό των απειλών, το Barak Mx αξιοποιεί τα σύγχρονα ραντάρ ELM-2084 και ELM-2138 της θυγατρικής ELTA Systems. Πρόκειται για ενεργά ηλεκτρονικά σαρωτικά συστήματα, ικανά να παρακολουθούν ταυτόχρονα πολλαπλούς στόχους και να καθοδηγούν τους πυραύλους- αναχαιτιστές. Τα ραντάρ αυτά χρησιμοποιούνται ήδη σε άλλα ισραηλινά συστήματα, γεγονός που προσφέρει διαλειτουργικότητα και μειώνει το κόστος υποστήριξης.
Τι θα γίνουν τα ρωσικά;
Με τα νέα δεδομένα σε ό,τι αφορά τα αντιαεροπορικά μέσα που διαθέτει – πλέον- η Εθνική Φρουρά, το ερώτημα που προκύπτει είναι τι θα απογίνουν τα υφιστάμενα μέσα. Η μεγαλύτερη συζήτηση αφορά κυρίως τα ρωσικά μέσα αεράμυνας. Αρμόδια πηγή μιλώντας στον «Π» ανέφερε ότι επί του παρόντος δεν υπάρχουν σκέψεις για παραχώρηση των ρωσικών συστημάτων ΤOR-M1 και BUK-M1. Με την ένταξη του Barak Mx, ο σχεδιασμός της αεράμυνας έγινε με τέτοιο τρόπο ώστε τα ρωσικά συστήματα να παρέχουν κάλυψη σε συγκεκριμένες ανάγκες. Το ίδιο ισχύει και με τους γαλλικούς πύραυλους Mistral.
Και σε άλλες χώρες
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με πιο σημαντικά την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία του ισραηλινού αντιαεροπορικού συστήματος Barak Mx, συνέβαλαν στο ενδιαφέρον και άλλων χωρών για θωράκιση της αεράμυνάς τους. Η Κολομβία υπέγραψε σύμβαση ύψους 131,2 εκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια κινητών μονάδων, με παραδόσεις μέχρι το 2026. Το Μαρόκο εξασφάλισε το σύστημα έναντι 500 εκατομμυρίων δολαρίων ενισχύοντας την αεράμυνά του στη Βόρεια Αφρική. Η Σλοβακία προχώρησε σε συμφωνία 560 εκατομμυρίων ευρώ, με παραδόσεις που θα ξεκινήσουν στα τέλη του 2025.
