Με ευρεία πλειοψηφία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στις 26 Νοεμβρίου 2025 ψήφισμα που ζητά αυστηρότερους κανόνες για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο. Το μη νομοθετικού χαρακτήρα ψήφισμα καθορίζει τα 16 έτη ως ελάχιστο όριο για αυτόνομη χρήση κοινωνικών δικτύων, πλατφορμών διαμοιρασμού βίντεο και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Οι έφηβοι 13–16 ετών θα μπορούν να χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες μόνο με γονική συναίνεση, ώστε οι γονείς να παρακολουθούν την ψηφιακή παρουσία των παιδιών τους.
Οι ευρωβουλευτές στήριξαν τη δημιουργία ενιαίου συστήματος επαλήθευσης ηλικίας και ψηφιακού πορτοφόλιου ταυτότητας, με έμφαση στην αξιοπιστία και την προστασία της ιδιωτικότητας. Παράλληλα, έγινε πρόταση έτσι ώστε τα ανώτερα στελέχη εταιρειών να φέρουν προσωπική ευθύνη για σοβαρές και επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις της υπάρχουσας νομοθεσίας, ειδικά όσον αφορά την προστασία των παιδιών.
Μέτρα κατά scrolling
Το ψήφισμα περιλαμβάνει επίσης μέτρα κατά των επιβλαβών εθιστικών λειτουργιών, όπως το ατελείωτο scrolling, η αυτόματη αναπαραγωγή περιεχομένου, τα επιβλαβή παιχνίδια και τα συστήματα ανταμοιβής για συνεχή χρήση. Προβλέπει επίσης περιορισμούς σε στοχευμένες διαφημίσεις, influencer marketing, παραπλανητικά μοτίβα και συστήματα συστάσεων βασισμένα σε δεδομένα αλληλεπίδρασης. Επιπλέον, απαγορεύει χαρακτηριστικά που προσομοιάζουν τον τζόγο, όπως lootboxes και εικονικά νομίσματα, ενώ προστατεύει τα παιδιά από οικονομική εκμετάλλευση και «kidfluencers». Τέλος, αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που δημιουργούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, όπως deepfakes, chatbots και εφαρμογές αφαίρεσης ρούχων χωρίς συναίνεση.
Η εισηγήτρια και συντάκτρια του ψηφίσματος, Christel Schaldemose, τόνισε ότι «το Κοινοβούλιο στέκεται ενωμένο για την προστασία των ανηλίκων» και ότι οι ψηφιακές πλατφόρμες δεν πρέπει να απευθύνονται σε παιδιά. Η ανάγκη για μέτρα επιβεβαιώνεται από έρευνες και στοιχεία της ΕΕ που δείχνουν ότι το 97% των νέων χρησιμοποιούν καθημερινά το διαδίκτυο, το 78% των εφήβων ελέγχει τη συσκευή του τουλάχιστον μία φορά την ώρα και ένας στους τέσσερις εμφανίζει εθιστικές συμπεριφορές. Το Ευρωβαρόμετρο του 2025 δείχνει ότι πάνω από το 90% των Ευρωπαίων θεωρεί επείγουσα προτεραιότητα την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο.
Η Κύπρος εξετάζει μέτρα
Στις 10 Οκτωβρίου, η Κύπρος ανακοίνωσε τη συμμετοχή της στο πιλοτικό έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη ασφαλούς και διαλειτουργικής λύσης επαλήθευσης ηλικίας στο διαδίκτυο, στοχεύοντας στην προστασία των ανηλίκων από επιβλαβές περιεχόμενο, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε κατά το Άτυπο Συμβούλιο Τηλεπικοινωνιών της ΕΕ στη Δανία, όπου ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Νικόδημος Δαμιανού, τόνισε ότι η προστασία των παιδιών «δεν είναι μόνο ρυθμιστική ανάγκη αλλά και ηθική υποχρέωση».
Ο υφυπουργός επισήμανε ότι σήμερα τα παιδιά εκτίθενται καθημερινά σε επικίνδυνο, εθιστικό ή παράνομο περιεχόμενο, με σοβαρές συνέπειες για την ψυχική τους υγεία και τη μαθησιακή τους πρόοδο. Η κυπριακή κυβέρνηση εξετάζει την καθιέρωση «ορίου ψηφιακής ενηλικίωσης», δηλαδή ηλικίας κάτω από την οποία η πρόσβαση σε κοινωνικά δίκτυα θα απαγορεύεται. Παράλληλα, υπογράφηκε Υπουργική Διακήρυξη που προωθεί μηχανισμούς επαλήθευσης ηλικίας και πρότυπα για ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον για τους ανηλίκους.
Το παράδειγμα άλλων χωρών
Διάφορες χώρες ανά το παγκόσμιο εφαρμόζουν ήδη πιλοτικά ή μόνιμα μέτρα σε εθνικό επίπεδο, δίνοντας και ώθηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εφαρμόσει αντίστοιχα μέτρα. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, σε δηλώσεις της μετά το ψήφισμα, αναφέρθηκε στην επικείμενη απαγόρευση πρόσβασης σε κοινωνικά δίκτυα για παιδιά κάτω των 16 ετών στην Αυστραλία και δεσμεύτηκε για τη σύσταση ομάδας ειδικών για την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο.
Από τις 7 Νοεμβρίου, η Δανία ανακοίνωσε την απαγόρευση πρόσβασης στα κοινωνικά δίκτυα για παιδιά κάτω των 15 ετών, με δυνατότητα γονικής συναίνεσης για ηλικίες 13–14 ετών μετά από ειδική αξιολόγηση. Το μέτρο στοχεύει στην προστασία των εφήβων από τους κινδύνους των πλατφορμών και στην αντιμετώπιση του εθισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στην Αυστραλία, η οποία από τον Δεκέμβριο γίνεται η πρώτη χώρα παγκοσμίως με πλήρη απαγόρευση πρόσβασης για παιδιά κάτω των 16 ετών, οι πλατφόρμες υποχρεούνται να κλείνουν υπάρχοντες λογαριασμούς και να εφαρμόζουν αυστηρούς ελέγχους ηλικίας. Οι εταιρείες που δεν συμμορφωθούν αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως 49,5 εκατ. δολάρια Αυστραλίας. Η Meta, το Snapchat και άλλες πλατφόρμες προετοιμάζουν συστήματα ταυτοποίησης με επίσημα έγγραφα, βιομετρικά στοιχεία ή διαδικτυακή συμπεριφορά. Ωστόσο, ειδικοί εκφράζουν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των τεχνολογιών επαλήθευσης και τονίζουν κινδύνους για την ιδιωτικότητα και την κοινωνική απομόνωση των παιδιών.
Παράλληλα, χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία έχουν ήδη θεσπίσει αυστηρότερους κανόνες, απαιτώντας γονική συγκατάθεση και όρια ηλικίας, ενώ η Ελλάδα εξετάζει μέτρα για περιορισμό της πρόσβασης κάτω των 15 ετών. Οι διεθνείς πρωτοβουλίες υπογραμμίζουν την αυξανόμενη ανησυχία για την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο και την ανάγκη συντονισμένων δράσεων από κυβερνήσεις και πλατφόρμες.
Οι επιπτώσεις του TikTok
Κατά τη διάρκεια σεμιναρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις Βρυξέλλες, για την προστασία ανηλίκων, στο οποίο παρευρέθηκε και ο «Π», η Christel Schaldemose, ευρωβουλεύτρια των Σοσιαλδημοκρατών, υπογράμμισε ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο το περιεχόμενο που βλέπουν τα παιδιά αλλά και η δομή των πλατφορμών. «Τα social media είναι σχεδιασμένα για να κρατούν τους χρήστες καθηλωμένους. Τα παιδιά αντιμετωπίζουν απεριόριστο scrolling και χειραγώγηση», τόνισε.
Η δικηγόρος Laure Boutron-Marmion, ιδρύτρια της συλλογικότητας Algos Victima, παρουσίασε σοβαρές περιπτώσεις παιδιών στη Γαλλία, θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού και επιβλαβούς περιεχομένου, που είχαν τραγικές συνέπειες για την ψυχική τους υγεία. Αναφέρθηκε στην υπόθεση της Marie, ενός 16χρονου κοριτσιού που αυτοκτόνησε μετά από προβληματικά βίντεο στο TikTok. Η Boutron-Marmion κατέθεσε αγωγή κατά της πλατφόρμας για προτροπή σε αυτοχειρία, βασιζόμενη στον Κανονισμό για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, που επιτρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνη κάθε εταιρεία για τις συνέπειες των πράξεών της.
Η δικηγόρος εξήγησε ότι η πλατφόρμα προωθεί περιεχόμενο χωρίς συναίνεση, αυξάνοντας τον κίνδυνο για ευάλωτα παιδιά, ενώ σημείωσε ότι η εφηβεία από μόνη της είναι ιδιαίτερα ευάλωτη περίοδος. Τόνισε ότι οι πλατφόρμες δεν έχουν σχεδιαστεί για την ευημερία των χρηστών αλλά για τη μέγιστη δέσμευσή τους.
Σημαντικό ρόλο στον περιορισμό αυτών των κινδύνων διαδραματίζει ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες της ΕΕ, ενώ οι εθνικές πρωτοβουλίες ενισχύουν τη νομοθετική και δικαστική παρέμβαση. Στη Γαλλία, η κοινοβουλευτική Επιτροπή εξετάζει ήδη τις ψυχολογικές επιπτώσεις του TikTok στα παιδιά, αποτελώντας παράδειγμα για συνδυασμό ευρωπαϊκής και εθνικής δράσης για την προστασία των ανηλίκων.
